Euskaltzaindiak liburu bat argitaratu du bi liburutan, Jose Ramon Minondo goizuetarrak Olaberria burdinolara bidalitako gutunekin. Gutun horiek erakusten dute euskara normaltasunez erabiltzen zela XVIII. mende amaierako eta XIX. mende hasierako merkataritza harremanetan.
Patxi Salaberri, Juan Jose Zubiri eta Iker Salaberri ikerlarien liburua da, Las cartas de los Minondo: presencia del euskera en la actividad comercial de los siglos XVIII y XIX izenekoa. 318 gutun ditu, eta Nafarroako Gobernuaren laguntzarekin argitaratu da.
Lanaren hiru egileek proposamen horren edukia aurkeztu zuten atzo Iruñean, Andres Urrutia Akademiako presidentearekin eta Mikel Arregi Euskarabidea Institutuko zuzendariarekin batera. Hark gutunen balio handia azpimarratu zuen, “Ez direlako testu erlijiosoak, beste mota batekoak direlako, eta hori ez delako hain ohikoa idazki zaharretan”. Ildo horretan, Euskaltzaindiak egindako lana goraipatu zuen: “Gutun horien balioaz ohartzeko, gutun horien xehetasunak ulertzea komeni da, eta xehetasun horiek aurkitu eta aztertzeko, ikerketa sakona egin behar da, eta horixe da Akademiak beste behin ere lan bikoitz honekin egin duen ekarpena”.
Arregik bezala, Andres Urrutiak ere testu horien garrantzia azpimarratu zuen, “Besteak beste, euskara orain arte ezagututako gizarte eremuetan ez ezik beste batzuetan ere erabiltzen zela erakusten baitute; gainera, modu naturalean eta ohikoan erabiltzen zen, kasu honetan zirkularren bidez”.
Urrutiak, gainera, xehetasun garrantzitsu bat ekarri zuen gogora, gutunak euskararentzat une zailean idatzi zirela: “José Ramón Minondok testu horiek idazten zituen bitartean (XVIII. mendearen amaieran eta XIX. mendearen hasieran), Espainiako lege-testuen behin-behineko bildumak debekatu egiten zien merkatariei gaztelaniaz idatzita ez zeuden liburuak editatzea”.
Horrela, lehen liburukia Paskual Rekalde euskaltzain osoaren hitzaurre batekin hasten da. Ondoren, Goizuetako Minondotarren berri ematen da eta familiaren zuhaitz genealogikoa erakusten da. Gutunen helburua ere zehazten da, “Oiartzungo Olaberria burdinolako kontuak zerrendatzea”, Patxi Salaberrik deskribatu zuenez.
Bigarren liburukian, berriz, gai linguistiko ugari aztertzen dira: lehenengo eta behin, morfologia nominala aztertzen da, eta, ondoren, aditz-morfologia eta sintaxia. Zati horren ondoren, hitzen ordenari buruzkoa dator, eta, ondoren, onomastikako gaiak biltzen dituena. Azkenik, liburukian hiztegi bat dago.