Hainbat diziplinatako Arabako kultura-eragileak harremanetan jartzea, euskarazko sorkuntza-proiektuak batera egiteko aukera aztertzea, eta ideia horiek garatzen eta ekoizten laguntzea. Hiru oinarri horiek oinarri hartuta, Oihaneder Euskararen Etxeak TopAraba ekimena jarri zuen abian urte hasieran, Vital Fundazioaren laguntzarekin. Otsailean, Xabier Gantzarain, Harkaitz Cano eta Amançay Gaztañaga gonbidatu zituztela, topaketa-jardunaldi berezi bat egin zen, parte-hartzaileen artean haziren bat landatu ote zitekeen ikusteko. Izan ere, bost izan ziren hortik atera ziren proposamenak, eta azkenean bi aukeratu zituzten: Ogiak hizketan baleki (Mamiak Kolektiboa) eta Benniz (Beñat Goitia eta Anne Baskaran).
Hemendik aurrera, bi proiektuek sei hilabete inguru dituzte udazkenean zehar Oihanederren bitartez kristalizatzeko eta jendaurrean aurkezteko. Espero izatekoa da hori gertatuko dela osasun-egoera hobea denean. Bat-batean, helmugara iristeko, Mamiak taldearen ideiak 4.000 euro jasoko ditu, eta Goitiaren apustuak 3.500 euro. “Egia esan, lehen edizio honen balorazio positiboa egiten dugu, batez ere 16 kultur eragilek parte hartu zutelako, eta ikusten ari garen emaitzengatik”, adierazi zuen atzo Iñaki Lazkanok, muinoaren goialdeko espazioaren aldetik, TopAraba batean hautatutako bi apustuen aurkezpenean, zeinak guztiak adierazten baitu jarraipena izango duela etorkizunean lehen edizio honen ondoren.
Bi proiektu horietan parte hartu duten zenbait pertsonek Oihanederren beste ekimen batzuetan parte hartu dute azken urteotan. Goitiaren kasua da hori, Montauk alde batera utzi eta beste musika-bide batean ari baita lanean. Bedroom pop delakoaren aterkipean eta konfinamendua aprobetxatuz, azken hilabeteetan artistak musikaren gaurkotasunari beste diziplina batzuetatik erantzungo dion sorkuntza bati forma eman dio. Benniz soinuez baliatzen da, noski, baina baita ikus-entzunezkoez, argiztapenaz, modaz eta ilustrazioaz ere. “Musikaren kontsumoak azken urteetan izan dituen joerek joera izateari utzi diote, pandemiak betikotu egin baititu, haustura digitala eraginez. Gaur egun, abesti batek ez du esanahi osoa belarriekin bakarrik entzuten bada. Bideoek, jantziek, argazkiek, iruditeriak, hau da, estetikak osatzen dute mezuaren esanahia “.
TopAraba laguntzen ari den beste bidea Mamiak da, Marina Suarez (eszena zuzendaria), Irantzu Lekue (arte zuzendaria), Josune Velez de Mendizabal (aktorea), Edu Zelaieta (gidoilaria), Ander Gondra (ikerketa historikoa) eta Txema Ramirez de la Piscina (komunikazio arduraduna) dira. Gaitasun eta jarreren elkartze horren emaitza Ogiak hizketan baleki lana izango da. Gasteiz 1835-1836: hiri okupatuaren kronika bat. Kazetaritza performatikoaz baliatuz, Gasteizko “pasadizo ahaztu batzuk” berreskuratuko dituen pieza bat sortu nahi du kolektiboak, karlisten lehen garaiari begira. Josefa de Múgicak emango dio bizia Velez de Mendizabali, eta iraganari egindako begirada dokumentatu honen protagonista izango da, izan zenaren, izan zitekeenaren eta gaurtik aurrera ematen denaren arteko mugetatik haratago. Publikoak ere ez du asko itxaron beharko xehetasunak lehen pertsonan ezagutzeko.