Otxate herri abandonatua da, eta bere hondarrak Trebiñuko Konderrian daude, Euskal Herriko lurretan dagoen Burgoseko uharte txiki batean, Miranda de Ebrotik 33 kilometrora. Antzina, “Diablos de Ochate” esaten zioten herriari; “Otxateko deabruak”, alegia. Leku horretan gertatutako epidemiak, fenomeno paranormalak eta psikofoniak direla-eta, leku propioa merezi du Espainiako herri madarikatuen artean. Gaur egun, Otxate besterik ez da, eta horrek esan nahi du “Zarataren atea”, “Ate sekretua” edo “Hotzaren atea”.
Askok diote XIX. mendean hiru epidemiak populazioa suntsitu zutela. Datu hori ezagutzea XX. mendeko 80ko hamarkadan Mundo Desconocido aldizkarian agertu zen artikulu bati zor zaio. Artikulu horretan, “Luces en la puerta secreta” izenekoan (“Argiak ate sekretuan”), OHEak begiztatzeaz gain, 1860, 1864 eta 1870 urteetan gertatutako hiru epidemia aipatzen ziren. Korrelatiboki esaten zuten baztanga, tifusa eta errabia izan zirela, eta biztanleria galdu egin zela. Bitxia bada ere, esaten zuten epidemiek ez zietela inguruko populazioei eragin. Heriotzen ondorioz, hilerriak ezin izan zien hilotz guztiei lekua eman, eta ia gorpu guztiak herrixkaren kanpoko muinoa osatzen duen ibarbide batean lurperatu behar izan zituzten.
OHE fenomenoak
Azken aldian, Otxateko hipotesi paranormala indartu duten egoera paranormalak asko dira: argiak agertzea, OHE fenomenoak diruditenak agertzea eta eremu paranormaleko izaki erraldoiak, suizidioak eta psikofoniak. Fenomeno paranormal horiek guztiak 1981eko ekainaren 24ko gauean gertatu ziren, Prudentzio Muguruzak Burgondoko ermitaren gainera eroritako eraztun argitsu handi bat ikusi zuenean. Berak “esperientzia paranormal” gisa definitu zuen gertatutakoa. Muguruzak hartutako argazkiak ufologoen eta ikertzaileen jakin-mina piztu zuen; argazkiak NASAra iritsi ziren, eta, bertan, argia OHE bezala kalifikatu zuten. Irudia gai paranormaletan eta OHEetan espezializatutako aldizkarietako lehenengo orrialdeetan agertu zen, eta Bilboko laborategi batzuek ere argi horren azpian zeruan zehar bidaiatzen zuen tamaina handiko objektu bat zegoela adierazi zuten.
Psikofonien kasuan, ehunka antzeman dituzte mundu paranormalaren ikertzaileek; horietan, ahots eta esaldi errepikatuak agertzen dira, eta horrek izuzko kontakizunari buruzko ezinegona areagotzen du. Munduari bira eman dion istorioetako bat hainbat lekukoren arabera kanpora oihukatzen duen neskato batekin lotuta dago. “Kanpora”, euskaraz. Beste bat, emakume zahar batena da, galdezka: “Zergatik dago atea itxita?”. Bi psikofoniak ikertzaile talde berak harrapatu zituen, Alberto Fernández buru zela. Baina berriro zorigaitza da protagonista. Alberto itota aurkitu zuten autoan, bigarren psikofonia jaso zuten gauean, 1987an. Gertaera hark Albertoren lagunak markatu zituen, eta ziurtatu zuten urtebete geroago berriro ikusiko zutela laguna, edo, hobeto esanda, haren espiritua.
Otxate bisitatu daiteke? Bai. Gainera, Trebiñuko Konderrian dagoenez, oso gertu daukagu.