Lan-istriputzat hartzen da, lanean, langileari lesio organikoa, nahasmendu funtzionala edo psikiatrikoa, baliaezintasuna edo heriotza eragiten dion
bat-bateko gertaera oro. Lan-istriputzat hartuko dira, halaber, lanera bidean edo ordutegitik kanpo gertatzen direnak, baldin eta erakundeko agintaritzak ekintza bat gauzatzeko eskatzen badio langileari, eta
Lan-istripuak beti izan dira, baina benetan istripuak al dira? Segurtasun handiagoa eskainiz heriotzak saihestu zitezkeen? Erantzuna baiezkoa bada, orduan, hilketa dagoela esan genezake?
Sindikatu batzuek eta zenbait mugimenduk, hala nola M15Mek (Bizkaia), uste dute “lan-istripu” asko benetan hilketa makillatuak direla. Batzuetan, telebistan agertzen da istripu bat gertatu dela prekaritatearen ondorioz, baina, sindikatu horien iritziz, arazoa ez da hori zehazki, baizik eta prekaritatea dela patronal ustiatzaileak erabiltzen duen tresna, eskrupulurik gabe. Enpresen delitu horiek aurrez planifikatzea eskatzen duten baldintzetan gertatzen dira, eta batzuetan odol hotzean egiten dira, askotan helburu finantzarioak sustatzeko edo produkzio-sistema errentagarriak baldintza prekarioetan eta ez-seguruetan mantentzeko, non langileak ez diren salatzera ausartzen. Batez ere enpresa txikietan gertatzen da, kaleratuak izateko beldurragatik, non sindikatuek (existitzen badira) eta prebentzioko ordezkariek isilik egon arte itxaron besterik ez dute egiten.
Enpresa-istripu edo -krimen horiek, ikertu arren, ez dira hain larritzat hartzen, zuhurtziagabekeriari/zabarkeriari egozten baitzaizkio.
Enpresen jabeek edo akziodunek ez dute beren gain hartzen eragindako kalteen gaineko erantzukizunik, Estatuak eta zuzenbideak babesten dituztelako, haien erantzukizuna finantza-arriskua baizik ez baita, inolako zigor-arriskurik gabe. Horrelako krimenak enpresako agintari baten erantzukizun pertsonala frogatzen denean bakarrik zigortzen dira.
Lan istripu ikustezinak
Lan-istripuez ari garenean, zaratak, bibrazioak, erradiazioak, tenperaturak, hezetasunak eta intoxikazioek eragindakoez ere ari gara, denborarekin beste gaixotasun mota batzuk sortzen baitituzte. Azken horiek eztabaida handia sortzen dute; izan ere, minbizia garatu eta hil diren langileen senideen kasuak izan dira, urteetan kutsatutako arroparekin izandako kontaktuaren ondorioz, adibidez, arropa garbitzeko orduan.
Duela urte batzuk amiantoa erabiltzea eta salerostea debekatu bazen ere, oraindik ere izaten dira asbestoak eragindako biriketako minbiziaren biktimak. José Miguel Sanz Anquela doktoreen ikerketa batean adierazten den bezala, minbizi gaiztoak eragindako heriotzen % 25 biriketakoak dira, eta % 25 horretatik % 8-12 amiantoarekiko esposizioak eragindakoak. Amiantoarekin kontaktu luzea duten langileen % 10ek gaixotasun hori garatzen dute, eta urte asko igaro behar ohi dira gaixotasun larri horren sintomak agertzeko.
Bibrazioek eragindako istripuek arazo baskularrak eragin ditzakete; zaratarekin, gorreriarekin edo txistu kronikoekin lotutakoak; tenperaturak bero-kolpeak edo bestelako istripuak eragin ditzake. Beraz, oso garrantzitsua da lanean inguruarekiko babes eta segurtasun egokiak izatea, lesio horiek gerta ez daitezen.