Europar Batasuneko Copernicus Klima Aldaketaren Zerbitzuak
iazkoa erregistratutako urterik beroena izan dela baieztatzen duen txostenari erantzunez, Ann Harrison Amnesty Internationaleko klima-aldaketari buruzko politikako aholkulariak honako hau adierazi du: “Errekor kezkagarri horrek erakusten du klima globala azkar berotzen ari dela, eta are ondorio larriagoak eragiten dituela giza eskubideetan. Atmosferan erregistratu diren
berotegi-efektuko gasen maila altuenekin, gero eta nabarmenagoa da
klima-ezegonkortasunaren oso aro kezkagarrian sartu garela”.
Berotze globala bero-boladak eta lehorteak okertzen, baso-suteak gehitzen, euri-jasak areagotzen eta ekaitz bortitzagoak sortzen ari da. Horrek guztiak eragin suntsitzailea izan dezake ingurumenean, biodibertsitatean eta baztertutako biztanle-taldeetan.
Klima-aldaketari buruzko Pariseko akordioa sinatu eta zortzi urtera, mende honetarako tenperatura globalen 1,5 ºC-ko igoera, klima-aldaketaren ondorio txarrenen aurrean marjina modura gehitu zena, ia agortuta dago. Gobernuek premiaz babestu behar dute energia berriztagarrietarako trantsizio ekitatiboa, baina gehiegitan erabakitzen dute klimari buruzko aurreko konpromisoak urratzea edo leuntzea eta giza eskubideen arloan dituzten erantzukizunak saihestea. Enpresek erabaki nazionalak eta globalak hartzean duten eraginak esan nahi du gehiengoaren giza eskubideak sakrifikatzen ari direla gutxiengo boteretsu baten mesedetan.
Horregatik, ingurumenaren administratzaile bikainak izan ohi diren herri indigenak neurriz kanpo kaltetzen dituzte klima-aldaketak eta energia-baliabideen ustiapenak; izan ere, planetan geratzen diren erregai fosil asko beren antzinako lurren azpian daude.
Gizarte zibilak, gobernu prestuek, erakunde multilateralek, zientzietan espezialistek eta aktibista klimatikoek hainbat tresna erabili behar dituzte erregai fosilen kontrol zorrotza hausteko eta horien finantzaketari eta erabilerari amaiera emateko.
INFORMAZIO OSAGARRIA
Copernicus Klima Aldaketaren Zerbitzuaren txostenak erakusten du munduko batez besteko tenperatura 2023an 14,98 ºC-ko errekorrera iritsi zela, hau da, industriaurreko maila baino 1,48 ºC gehiago. Bere erregistroak 1850etik aurrerakoak diren arren, Copernicuseko zientzialariek uste dute 2023 azken 100.000 urteetako 12 hilabeteko eperik beroena izan dela. Copernicus Europar Batasuneko programa espazialaren Lurra behatzeko osagaia da.
2023an beroketa areagotu duela uste den El Niñoren efektuak 2024ra arte irautea espero da. Krisi klimatikoak ingurumen garbi, osasungarri eta jasangarria izateko eskubide unibertsala mehatxatzen du, baita beste eskubide asko ere, hala nola bizitzari, osasunari eta etxebizitza eta bizi-maila egokiari buruzkoak.
Leku askotan, ura oso urria izango da edo ez da existituko. Horrek ureztaketarako hornidura eta uzta falta eragingo du, eta horiek funtsezkoak dira hain garatuak ez diren herrietan. Urik eta elikagairik gabe, ezinezkoa da modu egokian bizitzea, kaltetutako pertsonen giza eskubideak erabat ezabatuta. Gauza bera gertatzen da ekaitz eta uholde itzelekin, milaka heriotza eragiten baitute urtero, beti baliabide gutxiko pertsonenak.
Garrantzitsua da denek, eta batez ere enpresa handiek, gai honetan neurriak hartzea, bestela, urte batzuen barru, hondamendiak are handiagoak izango dira.