Bilboko Mugimendu Panafrikarreko sortzaileetako bat eta kidea da, Euskal Herriko Arrazakeriaren Aurkako Mugimenduko militante aktiboa, CNAAEUSeko kidea (Euskadiko Komunitate Beltza, Afrikarra eta Afrikarra) eta feminismo beltzaren aliatua eta Euskadiko Munduko Medikuak erakundeko esku-hartze sozialeko teknikaria.
Munduko Medikuak Euskadin kulturarteko bitartekaria zara; zertan datza zure lana?
Munduko Medikuak Euskadin bitartekari lan egiten dut, baina denetarik egiten dugu, bitartekaritza izan ezik, prozesua ulertzen den bezala. Baina figura hori oso garrantzitsua da erakundean, kultura eta nazionalitate desberdin askok bat egiten dutelako, parte-hartzea eta konfiantza errazteko modu bat delako. Guneak sortzen ditugu, kulturartekotasunari, aniztasunari, arrazakeriari eta maskulinitateei buruzko eremu horietan –besteak beste– gauden pertsonen beharren arabera.
Euskadiko Munduko Medikuen ekimenetako bat Instagrameko Arrazakeriaren Aurkako Eskola Birtuala da. Bertan, arrazakeriaren aurkako borrokarekin zerikusia duten pertsona arrazializatuei egiten dizkiezu elkarrizketak. Konta egidazu pixka bat gehiago proposamen horri buruz.
Gure ustez, Euskadin, arraza-bereizkeria prebenitzeko eta desagerrarazteko ahaleginak egiten ari dira, Eusko Jaurlaritzaren Justizia eta Gizarte Politiketako Sailak bultzatutako tratu-berdintasunari eta diskriminaziorik ezari buruzko lege bat aipatzen ari baita, baina ulertu behar dugu lege bat bultzatze hutsez ez dela arrazismoa amaituko, jarduera eta jokabide diskriminatzaileak oso barneratuta dauden gizarte batean bizi garelako. Hezkuntza bitarteko pribilegiatua da etorkizuneko proiekzioa duen edozein aldaketa kultural bultzatzeko, eta, horregatik, Munduko Medikuak Euskadi erakundeak Arrazakeriaren Aurkako Eskola Birtuala bultzatu zuen, arrazismoa zer den jakiteko eztabaidak sustatzeko, espazio horizontalagoak eta ez hain bortitzak ehuntzeko, diskriminatzen dugunean zer gertatzen den aztertuz (larruazalaren koloreagatik, fenotipoagatik, orrazkeragatik, erabiltzen den arropagatik, hitz egitean azentua izateagatik, etab.); tratu hori jasotzen duen bestea nola sentitzen den; desberdintasun hori ezartzen duenari zer gertatzen zaion eta zerk ahalbidetzen dion besteak seinalatzea eta azpiratzea; eta pribilegioek eta mendetasunek nola zirkulatzen duten.
Arrazakeriaren ikusgarritasuna eta salaketa sustatzea, arrazakeria sozial, sistematiko eta estrukturalaren praktika eta jokabideen aurreko konplizitatea eztabaidaren erdigunean kokatzeko.
Baina, era berean, gertaera horien lekuko izatean eta isilik geratzean gertatzen den fenomenoa hausteko, arrazismoa aitortuta, modu kritikoan eta sentiberatasunez pentsatuta, horri aurre egiteko estrategiak garatu ahal izateko eta giza harreman/loturarako modu berdinzaleago eta inklusiboagoak aurkitzeko.
Eskolak tailer praktikoak egiten ditu arrazakeriaren aurkako borrokan diharduten pentsalari, etorkizuneko pentsalari eta militanteekin, eta arrazakeriaren problematikari eta arrazakeria hori praktika diskriminatzaileetan gorpuzteari buruzko hausnarketak ere egiten dituzte, sarritan ikusezinak edo normalizatuak izaten direnak.
Bilboko Mugimendu Panafrikarraren sortzaileetako bat eta kide aktiboa ere bazara, zer ekintza egin ohi dituzue?
Hasi aurretik, panafrikanismoaren esanahia pixka bat azaldu nahi nuke: ideia politiko bat eta mugimendu bat da, munduko txoko guztietan dauden afrikarren arteko praktika eta elkartasuna sustatzen dituen ideia. Herri beltzen batasuna bilatzen duen mugimendua da, borroka bateratuaren, indartze intelektualaren eta pentsamendu kritiko eta kolektiboaren bidez.
Tailer mistoak eta ez mistoak –gizon beltzentzat soilik– koordinatzen eta dinamizatzen dituzu, askotariko maskulinitateei buruz. Zertan dautza espazio horiek, zer gai jorratzen dira eta zer ekarpen egiten diote, zure ustez, arrazakeriaren aurkako borrokari?
2013. urteaz geroztik, Euskadiko Munduko Medikuak erakundeak tailerrak jarri ditu abian Getxoko eta Bilboko udalerrietan, gai jakin batzuk lantzen ditugun gizon-emakumeek berariaz eskatuta. Horrela, esparru batzuk sortu dira maskulinitateak lantzeko: GURE ARTEKOAK (funtsean, askotariko maskulinitateei buruzko ezagutza kolektiboa eraikitzean oinarritzen dira), gizon etorkinei eta arrazializatuei soilik zuzenduta daude, genero-pribilegio, -praktika, -jokabide, -rol eta -estereotipo tradizionalak etengabe berrikusteko bideratuta daude, bai eta patriarkatu menderatzailearen sistemak irakatsi digun sexu-aniztasuna ere. Tailerretan hausnarketa kolektiboak sustatzen dira, gizon izateagatiko eskubideen deseraikitze eta berreraikitze moral, sozial eta politikoari buruz, eta berekin dakarren guztiarekin. Tailer horien bidez, hausnarketarako eta etengabeko berrikuspenerako esparru bat planteatu nahi da (banakakoa zein taldekoa). Esparru horretan, gaiekin, gunearekin eta parte-hartzaileekin, gure ingurunea arriskuan jartzen duten praktika batzuk bazter ditzakegu.
Euskal Herriko eta Estatu osoko Arrazakeriaren aurkako Mugimenduko militante aktiboa zara. Zenbat pertsona baliotsu aurkitu dituzu bidean?
Pertsona horietako askok, familia politiko gisa, zalantzak eta beldurrak kontsultatzen dituztenek, aholkuak eskatzen dituztenek, galdera deserosorik eta epaiketarik gabeko entzute aktiboa eskaintzen dizute.
Azkenean, eremu seguruetan bizi zaren pertsonak.
LGTBIQ komunitatearen eskubideen defendatzailea ere bazara, Afrikan oraindik jende askok arbuiatzen duen errealitatea, zer esango zenieke zure anai-arreba afrikarrei horri dagokionez?
Zapalduak izateak ez gaitu zapaltzaileak izatetik libratzen. Kontinente afrikarraren eta pertsona beltz-afrikarren askapena osotasunean eman behar da, pertsonok gure nortasuna osatzen duten ezaugarri multzo bat gara, eta ezin dugu haien parte bat bota eta ezin dugu aukeratu zein den beste batek baino pisu handiagoa duena, orduan etengabe borrokatzen dugun gure gorputzen deshumanizazio hori erreproduzituko genukeelako. Horregatik guztiagatik, arrazakeriaren aurkako borrokak eta borroka panafrikanistak barneratzaileak izan behar dute, gure komunitatea osatzen duten identitate guztiak barne hartuta.
Zer ekarri die koronabirusaren krisiak egoera administratibo irregularrean dauden pertsonei?
Galdera hau lehen begiratuan dirudiena baino askoz zabalagoa eta konplexuagoa da. Baina laburbildu dezagun. Egoera administratibo irregularrean egoteak esan nahi du, besteak beste, herrialdeko politika sozialetatik kanpo zaudela, gizaki izate hutsagatik dagozkizun oinarrizko eskubideetatik kanpo; gutxieneko eskubide horiek etxebizitza duina izateko eskubidea, osasunerako eskubidea edo hezkuntzarako eskubidea dira.
Bestalde, lan-merkatuan sartzea eragozten dizu, eta horrek esan nahi du egoera administratibo irregularrean dauden pertsonak kualifikazio gutxiko lanpostuetan, prekarioetan eta baldintza kezkagarrietan murgildutako ekonomiara kondenatzea. Hori asko gertatzen da etxeko lanetan, zaintza-lanetan eta landa-lanetan. Horrela, bada, pandemiaren garaian eta ondoren eman ziren neurriek eta politikek baztertu egin zituzten pertsona horiek guztiak, eta, horrela, berez jasangaitza den krisi sanitario eta ekonomiko batean aurrera egiteko aukera guztietatik kanpo utzi zituzten.
Zergatik aukeratu zenuen Euskadi zure bizi-proiekturako helmuga gisa? Zer deritzozu gure gizarteari?
Euskadi aukeratu nuen nire familiaren zati bat hemen bizi delako.