Komunikabide tradizionalak jada belaunaldi berriei interesatzen ez zaizkiela aspalditik ezagutzen da. Telebista edo egunkari digitalak alde batera utzi ez dituzten arren, Estatuan egindako azken inkestaren arabera, hamar gaztetik zortzik sare sozialen bidez informatzea auke- ratzen dute. Zehazki, % 88,2k erabiltzen ditu, egunkari digitalen (% 52) eta prentsa idatziaren (% 15,2) aldean.
18 eta 24 urte bitarteko gazteek sare sozialetara jot- zen dute gai guztien berri izateko, eta TikTok eta Instagram dira kontsultatuenak azken berriak jasotzeko. Zalantzarik gabe, gertutasunean dago gakoa. Gazteek ez dute loturarik konexiobide tradizionalekin, baina bai influencerrekin. Berdinetik berdinerako hizkuntza errazari, hainbat alderdi gehitu behar zaizkio, hala nola sormen handia eta edukien sortzaileek duten azkartasuna.
Alabaina, hori ez da Estatuan bakarrik gertatzen. Gazteen informazioa kontsumitzeko ohiturak aldatu egin dira mundu osoan. Reuters Institutuaren Digital News Report 2022 txostenak erakusten duenez, nazioarteko 12 merkatutako laginak hartu ondoren, 18 eta 24 urte bitarteko gazteen % 39k dio sare sozialak direla gaurkotasuna ezagutzeko iturri nagusiak. Zifra hori % 25era baino ez zen iristen 2015ean. Txosten horren arabera, TikTok da erabilienetako bat (% 15), eta Google da munduko gazteen artean web- gune ezagunena 2021ean. Sareek bat-batekotasunaren, aldakortasunaren, aniztasunaren eta azkartasunaren baldintzak betetzen dituzte.
Gazteek nahiago dute in- formazioa sare sozialetan bi- latu, metodo tradizionala- goekin alderatuta. Inkestan, deprimenteak, ez oso interesgarriak edo fidagarriak bezalako adjektiboek gazteek komunikabide tradizionalenei buruz duten pertzepzioa deskribatzen dute. Reuters Institutuaren arabera, 35 urtetik beherakoen % 34k dio komunikabide tradizionalek eskaintzen duten gaurkotasunak eragin negatiboa duela aldartean, eta, beraz, saihestu egiten dituela. Horren ordez, nahiago izaten dituzte entretenimenduko albisteak (% 33), kulturakoak eta arteari buruzkoak (% 37) eta hezkuntzakoak (% 34). Hau da, normalean sareetan ugari den edukia. Gazteek, batez ere natibo digitalek (% 27), sareetan erabilitako “berdinetik berdinerako” hizkerak duen garrantzia adierazten dute, harekin identifikatuago sentitzen baitira eta kidetasun-sentsazio handiagoa ematen baitie. Sare sozialen erabilera bereizi gabe horrek arazo erantsi bat izan dezake: polarizazioa eta fake newsak, komunikabideen iragazkitik pasatzen ez direlako. Gazteentzako informazio-bide bakarra sareak izatea arriskutsua izan daiteke eta ondorioak ekar ditzake, errealitate oso engainagarria eta izugarri lerratua kontsumi baitezakete.
Gainera, beste arazo bat ere badago: gazteak ez dira gai albiste faltsu bat eta egiazko beste bat bereizteko. Inkestatuen erdiek baino gehiagok (% 58,8) uste dute gai direla be- reizteko, baina, egia esan, hainbat frogak erakusten dute % 62,9k ezin duela bereizi benetako edo gezurrezko titular baten artean.
Errua hedabideena da?
Gazteek, askotan, nahiago izaten dute informazioa sare sozialen bidez lortu, batez ere komunikabideek. Gazteek bitarteko tradizionalekiko interesa izan dezaten, hainbat estrategia daude. Argi dago hedabideek ahalegina egin behar dutela. Formatu berriak asmatzea, berritzea eta probatzea aukera ona izan liteke, baita sare sozialak kalitatezko informazioa emateko erabiltzea ere, nahiz eta ikusle gazteei egokituta egon.
Hala ere, helburu hori lortzeko, oinarrizko zutabe bat sortu behar da: alfabetatze mediatikoa. Gazteei tresnak ematea, adin txikienetatik informazioa modu kontzientean eta kritikoan kontsumitzeko gai izan daitezen. Ezinbesteko zeregina da. Hori da aurrera egiteko eta ondo informatutako gazteria lortzeko gakoa.