Euskadiko gazteen % 32 baino ez dago emantzipatuta. Izan ere, etxebizitzak erosteko edo alokatzeko ordaindu ezin diren prezioez gain, 35 urtetik beherakoen egoera larriagotu egiten da ezegonkortasunaren eta lan-prekarietatearen ondorioz.
Ondorio hori adierazten du Eusko Jaurlaritzak berak Jaurlaritzaren Kontseiluak aste honetan bertan onartu duen gazteen emantzipazioa bultzatzeko 2030erako Euskal Estrategia aurkezteko egindako txostenean.
Zehaztu dutenez, nahiz eta bizitza izugarri garestitu, eta bereziki etxebizitza, 25 eta 29 urte bitarteko gazteek 2010ean baino batez beste 100 euro gutxiago kobratzen dute, duela hamarkada bat baino gehiago, eta horrek askotan familiaren etxetik irtetea eragozten du. Horregatik, gazte gehienek inkestetan adierazten dute langabezia eta, bereziki, enpleguaren prekarietatea funtsezko traba direla emantzipatzeko. Izan ere, nahiz eta Euskadin, 25 eta 29 urte bitartekoen artean, 10 pertsonatik 7k lan egiten duten, hilean 1.337 euroko batez besteko soldata garbiarekin egiten dute lan, 2010ean 1.424koa baitzen. Gainera, aldi baterako lan-baldintza altuetan egiten dute lan, % 56,3koa baita, baita kontratu partzialekin ere, Euskadiko lau gaztetik ia baten kasuan.
Gauzak horrela, EAEk Lakuak abian jarri duen laguntza-ekosistema bat izango du 35 urtetik beherakoek beren bizi-proiektuen hasiera aurreratu ahal izateko, besteak beste, Euskadik urteak daramatzan krisi demografikoari buelta emateko.
Izan ere, laguntzetako batek seme-alabak izateak dakarren diru-karga arintzean jartzen du arreta, eta, beraz, familia bakoitzak 200 euroko laguntza du hilean 3 urte bete arte, familiaren batez besteko errenta edozein dela ere.
Hala ere, 25 eta 29 urte bitartekoei zuzendutako partidaren kasua ez da hori, urtean 28.000 euro baino gutxiago kobratzen badute bakarrik eskuratu ahal izango baitute.
Eusko Jaurlaritzak egindako azterketaren arabera, gazteek soldataren erdia baino gehixeago erabiltzen dute etxebizitza ordaintzeko. Zehazki, hileko soldata garbiaren % 51,1 izango litzateke alokairu-modalitatean, eta % 52,9 erosketa-modalitatean. Gainera, alokairuaren merkatuko errentaren eta gehieneko errenta onargarriaren arteko aldea ia 300 eurokoa da, 2024an kobratzen hasiko den Emantzipa programaren bidez Eusko Jaurlaritzak emango duen laguntza.
Gehienez ere bi urteko iraupena izango du, eta onuradunek etxebizitza libre bat alokatzeko edo erosteko kontratua izan beharko dute, eta aldez aurretik erroldatuta daudela egiaztatu. 2021ean, alokairuaren merkatuko errenta 293 euro handiagoa da gehieneko errenta onargarria baino; izan ere, errenta horrek hileko soldata garbiaren % 30 bideratzen du gehienez 18 eta 34 urte bitarteko pertsonentzat, eta eten hori arindu nahi du Lakuak.