Elikadura osasungarria beti izan da osasun ona izateko oinarria, jaten duguna baikara. Horrek kaloria kopurua neurrian hartzea dakar, elikadura-eredu bati jarraituz, gure organismorako elikagai eta edari nutritibo ugari barne hartuta. Elikadura osasungarria izateko, beharrezkoa da gure eguneroko dietan elikagai freskoak sartzea, hala nola barazkiak, sasoiko frutak, esneki gaingabetuak edo erdi krematuak, proteinak dituzten elikagaiak (arraina, haragi giharrak, hegaztiak, arrautzak), eta fruitu lehorrak (intxaurrak edo almendrak). Gure osasunerako onuragarria den dieta horren barruan, komeni da ahal den neurrian zenbait osagai kontsumitzea saihestea, hala nola gatz ugari, azukre finduak, gantz aseak, edo palmondo edo ekilore olioarekin kozinatzea, hori baita gure organismorako osagairik kaltegarrienetako bat. Horren ordez oliba-olioa erabiliko dugu.
Prestatzeko moduak
Gaur egun, janaria prestatzeko modua ez dator bat duela hamarkada batzuk prestatzen zen moduarekin. Mikrouhin labean prestatzeko errazak eta azkarrak diren elikagai izoztuek lekua hartu dute gure eguneroko dietan. Egia da eguneroko presek, betebeharrek eta ordutegi estuek gure bizitzaren zenbait alderdi bigarren mailan uztera bultzatzen gaituztela, baina, egia esan, funtsezkoak dira eta gure bizitzan berebiziko garrantzia izan beharko lukete. Elikagai horiek mugatzea edo ezabatzea oso zaila da askotan, gosea asetzeko eta gure eguneroko betebeharrekin aurrera jarraitzeko modu azkar, erraz eta merkea baita.
Aspaldi honetan, janari osasungarria, gantz gutxiago eta gure organismoarentzat onuragarriagoa den janaria prestatzeko gailuak leku pribilegiatua hartzen ari dira euskal etxe askotako sukaldeetan. Helburu nagusia zabor-janari azkar eta izoztuak baztertzea da, eta haien ordez fruta, berdura eta barazkiak eta halako elikagai freskoak hartzea eta gure janaria digestio-sistemarako onuragarriak diren osagaietan oinarritzea. Gaur egun, sukaldaritzako teknika errazak dituzten etxetresna elektrikoak daude, gure elikagaiak koipe gutxiagorekin prestatzen laguntzen digutenak.
•Lurrunetan. Kozinatzeko metodorik osasungarrienetako bat da, gantz gutxiago erabiltzen delako. Elikagaiak ur irakinezko eltze batean prestatzen dira. Lapiko horri lurrunontzi bat gehitzen zaio, eta, bertan, barazkiak, arrainak edo lekaleak jartzen dira. Elikagaiak elikagairik eta zaporerik galdu gabe egosten dira, eta garrantzitsuena, koiperik gabe.
•Plantxan. Hainbat aukera daude. Ohiko xaflatik, beroa zabaltzeko aukera ematen duena eta kaloriatan baxuak diren platerak egiteko aukera ematen duena limoi-zukua, salda edo oliba-olioa soilik gehituz, edo harri bolkaniko naturalak, elikagaiak mahai gainean txingarretan jartzea ahalbidetzen dutena; horrela, elikagaiak beti bero egoten dira, eta jateko puntu egokian.
•Labean. Haren bero lehorrak zaporeak kontzentratzen ditu. 170 ºC-ko tenperatura neurritsuarekin egosketa uniformea lortzen da, eta salda, limoi zuku edo olio birjinarekin ondu daitezkeen elikagaien mantenugai natural guztiak kontserbatzen dira. Gomendagarria da labeetarako landare-papera erabiltzea, erretiluak estaltzeko aluminioa erabili beharrean.
•Aire-frijigailuak. Sukaldaritzaren merkatuko azken nobedadea dira. Oliorik gabeko frijigailuek elikagaiak prestatzen dituzte grill funtzioa eta abiadura handian dabilen aire beroa konbinatuz. Horrela, kroketak, nuggetak, patata frijituak eta halako elikagaiak prestatu daitezke oso olio gutxi erabiliz. Modu horretan, elikagaiaren ekarpen kalorikoa murrizten da, ez baitu oliorik xurgatzen egosten den bitartean.
Sukalde-gailu horiei esker, gure osasunerako onuragarriak diren elikagaiak prestatzeko aukera osasungarri asko daude, bitaminak, mineralak, proteinak, karbohidratoak eta koipeak (onak) ematen dizkigutenak egunero. Aukera horiek errazak eta azkarrak dira, eta, aldi berean, osasungarriak. Beraz, ez dago aitzakiarik modu osasungarrian ez jateko.
