‘Irati’: ezpata- eta sorginkeria-fantasia bikaina, ikusmen-atal ikusgarriarekin

Euskal zinemak hainbat urte daramatza gorantz kotizatzen, eta badirudi joera hori sendotzen ari dela, zarata pixka bat gehiago egitea lortzen duten izenburu puntualetara mugatu beharrean. Azken aldian gehien komentatutako filmetako bat ‘Errementari (Errementaria eta deabrua)’ izan zen, Paul Urkijok zuzendutako lehen film luzea.

Urkijok euskal folklorean arakatu zuen bere lehen filmarekin, eta orain, berriz ere, ‘Iratiren zikloa’ komikia hartu du erreferentziatzat, VIII. mendera eramateko, kristautasunaren hedapen geldiezina sinesmen paganoekin zapuztuz. Han, bi gazte oso ezberdinen istorioa jarraituko dugu, eta haien bideak gurutzatuko dira inguruko baso bitxi batean misio bat egiteko.

Joan den Sitgeseko Zinemaldian Publikoaren Saria irabazi zuen ‘Irati’, beste ezeren gainetik, film ausarta da fantastikoari heltzeko orduan, zinema espainiarra askotan ausartzen ez den generoa. Horretarako, zinema epikoa eta mitologia nahasten dira, eta bigarren horrekin pisu handiagoa hartzen da metrajeak aurrera egin ahala eta produkzio-lan zehatz batean oinarrituta, bisualki ia konponezina den lan baten aurrean egon gaitezen.

Urkijoren arma sekretuetako bat, hori lortzeko, eszenatoki naturaletan ahal den guztia filmatzearen alde egitea da, post-produkzioko lanean kontu gehiago eman beharrean. Egia da horrek ere nolabaiteko muga dakarrela eskalari dagokionez; izan ere, ‘Irati’ k asmo handiko kontzeptuekin jokatzen du, baina normalean nahiko espazio txikietan egiten du, istorioak atal horretan anbizio handiagoa eskatzen duenean.

Egia da nahiko miraria dela 4 milioi euro pasatxoko aurrekontuarekin hain ondo egotea, baina horregatik ez dut erabat alde batera utziko filma ikusten nuen bitartean zegoen sentsazio nagusietako bat. Izan ere, irudiaren itxura-erlazioa kontakizunak eskatzen duen zabaltasun handiago horretara hurbiltzen da, baina noski, gauza bat da handinahia eta beste bat hori lortzeko benetako aukerak.