Sinsorga, RAEk bere hiztegian ematen duen definizioaren arabera, funtsik gabeko eta formaltasun gutxiko pertsona da. Hitz-jario hori – adjektibo bat, zehatza izateko – euskaratik dator (zenzurgea) eta Bizkaian oso errotuta dago. Irantzu Varela kazetari eta La Faktoria Lilaren sortzaileak azaldu duenez, Bilboko eta Bizkaiko emakume guztioi deitu diguten zerbait da, are gehiago mugimendu feminista den istilu honetan sartuta gaudenoi. Andrea Momoitio kazetariarekin batera – Pikara Magazine-rekin lotua –, materialtasunez hornitu du hitz hori, ertzetan bizitzeagatik interpelatuta sentitzen baitira, heteroasmara ez mugatzeagatik. Biak leku bihurtzen ari dira, feminismoa ardatz duen erabilera anitzeko gune kultural. Biak dira La Singorgaren sustatzaileak, Askao kaleko ezkongaien denda zaharraren gainean eraikitzen ari baitira.
Irantzuk eta Andreak denbora luzea zeramaten espazio propio bat sortzeko aukeraz jabetzen. Uste dut oso ohikoa dela emakume feministengan, lesbianengan. Berezko sentitzen dugun leku baten etengabeko bilaketa hori, dio Irantzuk. Gaineratu du, gainera, ostalaritza kultur eskaintza zabal eta sendoarekin bateratuko zuen espazio bat bilatzen zutela, aisialdiaren mugak gaindituz. Lehenago lokalen bati begiratu genion, baina oraindik ez geunden bilaketa aktiboan. Amets gisa ikusten genuen, gauzatzeko gauza polit gisa, baina ez zegoen planteamendu irmorik, Andreak azaldu duenez.
Amets hori errealitate ukigarri bihurtzeko aukera 2022ko apirilean Askao kaleko emaztegaien denda zaharraren jabeak lokala alokairuan jarri zuela ikusi zutenean sortu zen. – Hau da lekua! -pentsatu genuen. Eta leku hori bazen saiatzeko unea iritsi zela, jarraitu du Pikara-ko kazetariak. Orduan, biak joan ziren lekua ikustera hainbat sektoretako lagun eta profesionalekin. Varelarekin eta Momoitiorekin lokalera joan ziren guztiek pentsatu zuten leku ezin hobea zela beren ideia hara eramateko. Animatzen gara, egia askorik pentsatu gabe, aitortu du Andreak. Hala ere, mundu guztiari oso ideia ona iruditu zitzaion. Motibazioa besterik ez zen izan. Izan ere, orain arte inork ez gaitu uxatu, gehitu du Irantzuk.
SINBOLISMO FEMINISTA
Kazetariak hasiera-hasieratik erakarrita zeuden eraikinera. Eta hainbat arrazoirengatik. Leku polita da, erdigunea, handia eta, gainera, emaztegaien denda bat izan zen, dio Andreak. Azken ezaugarri horrek balio sinboliko paregabea du bientzat. Berehala ikusi genuen karga sinboliko ikaragarria zuela eta espazio bat birkonkistatzea zela kontua. Ez genuen eraikin jakin bat bilatzen, eraldatu beharreko leku bat, baina La Sinsorga aro aldaketa bat da, gaineratu du Irantzuk, haien eta lehengo jabearen artean dagoen adeitasuna azpimarratu aurretik. Norbaitek soineko batekin ezkondu nahi badu, eros diezaiola, gomendatu egiten du, barre eginez.
GARESTIA ETA ZAILA
Eraikin osoa hartzen duen lokal hori birmoldatzeko obrak ez dira kontu makala izaten ari. Irantzuk eta Andreak antzezlanaren talde osoa emakumeek osatzea nahi zuten. Ez dugu % 100ean lortu. Gizon batzuek lan puntualetan parte hartzen dute. Obra handi hau egiten ari den talde txiki hau osatzea oso zaila izan da, azaltzen du Andreak. Sinsorgaren sustatzaileek azaldu dutenez, eraikuntzarena edo iturgintzarena bezalako ingurune maskulinizatu batean emakume gutxi daude. «Askok utzi egin dute, eta beste zerbaitetan aritu dira, nazkatuta daudelako», salatu du Irantzuk. Hala ere, Andreak nabarmendu du erreformaren muina hiru emakumek osatuko dutela. “Arkitektoa Iratxe Marian da, eta lan zoragarria egiten ari dela uste dugu”, gaineratu du. Gauzak horrela, prozesu horrek zailtasun ugari ditu, ezinbestean.
Horien artean, Irantzuk espazio eta jarduera desberdinak batuko dituen espazio bat eraberritzea nabarmendu du. Izan ere, zaila izaten ari da Sinsorga baldintza burokratiko eta administratiboetara egokitzea. Araudiak asko errazten du ezerezetik gauzak sortzea, lokal huts bat hartzea eta 0tik hastea. Baina ez da gauza bera gertatzen existitzen den zerbait birgaitu nahi denean, Andreak deitoratu duenez.
Ideien ordena berean, birmoldaketa horrek guztiak kapital-ordainketa handia eskatzen du. Guk inoiz ezagutu ez ditugun diru-kopuruak kudeatu behar ditugu, dio Irantzuk. Horregatik, hain zuzen ere, sare-kanpaina sakon baten bidez, gune horri bigarren bizitza bat emateko interesa dutenak animatu nahi dituzte biek, sinsorgatu daitezen, eta donazioekin parte har dezaten birmoldaketan. Finantzabideen bilaketa horretan sortu zen enkante bat antolatzeko ideia, Irantzuk zuzenduko duena Yogurina Borova drag queen -arekin batera. Ostiral honetan, urtarrilaren 6an, izango da, 20: 00etan, Bira Kultur Gunean.
Bertan bildutakoarekin Andrea eta Irantzuk, Virgina Woolfek bezala, bere logela propioa eraiki nahi dute ‘. Baina, egia esan, La Sinsorga ‘egonaldi hutsa baino askoz gehiago da. Feminismoz beteriko eraikina da.