Informazioa boterea da. Komunikabideei laugarren boterea esaten zaie, albisteen bidez herrialde bateko gai sozial eta politikoetan eragiteko gaitasun handia dutelako. Gaur egun komunikabide ugari dago, bai prentsa idatzian, bai telebistan, bai irratian, bai online komunikabideetan. Hori dela eta, albiste bera irakurleak berak irakurri eta interpretatu dezake, oso ikuspuntu desberdinetatik, igorlearen eta haren ildo editorialaren arabera. Hau da, komunikabideek ematen dituzten albisteek ez dute gertatutakoa zehatz-mehatz aurkezten, baizik eta aldatu eta egokitu egiten dute helburu jakin bat lortzeko: politikoa. Oinarri horretatik abiatuta, komunikabideen funtzio nagusia izan beharko litzateke berria modu erreal eta inpartzialean azaltzea beren oharren bidez, herritarrak modu objektiboan informatuta egon daitezen nazioko eta nazioarteko gertakariei buruz, beren ideologia edozein dela ere. Baina hori posible al da?
Galdera horri erantzuteko, garrantzitsua da adieraztea herritarrek hedabideetan jartzen duten konfiantza oso baldintzatuta dagoela beren jarrera ideologikoa dela-eta. Era berean, jakina da ideologia horrek eragin zuzena duela herritarrek hedabideei buruz duten pertzepzioan eta sinesgarritasunean, egiazko informazioaren zein albiste faltsuen sortzaile eta hedatzaile diren aldetik, eta horri fake news esaten zaio. Sare sozialak informazio-iturri gisa erabiltzeak hazkunde handia izan du azken urteotan, eta horrek zurrumurruak, egiaztatu gabeko informazioa eta fake news direlakoak biralizatzen lagundu du, alarma soziala eta mesfidantza areagotuz.
Estatua komunikabideetan mesfidantza gehien dagoen munduko herrialdeetako bat da. Horren lekuko da Edelman Trust Barometer ikerketa ospetsua, 2022. urtekoa. Txosten horren arabera, hedabideekiko konfiantza berriz ere jaitsi zen iaz, 40 punturaino (2021eko azterketan baino 2 gutxiago), eta Espainia komunikabideen gaineko mesfidantza handieneko herrialdeen artean kokatu zen.
Txosten horren arabera, desinformazioa eta komunikabideekiko konfiantzarik eza arazo handia da galdetutako espainiarren % 82rentzat. Espainiako herritarren % 81ek adierazi du askotan errealitatea desitxuratzen duten edo faltsuak diren albisteak aurkitzen dituela. Ehuneko hori EB osokoa baino handiagoa da, non herritarren % 70ek albiste faltsuak aurkitu dituen. Ildo horretan, eta grafiko honetan duen posizioa dela-eta, inkesta egin zaien herrialde guztien artean, Espainia da kezka handiena erakusten duena albiste faltsu horiek beren hedabideetan izan duten gorakadaren aurrean.
Internet eta sare sozialak dira sortzen duten konfiantzari dagokionez puntuaziorik txarrena duten hedabideak. Espainiarren % 22k baino ez du Interneten konfiantza izateko joera, eta % 10 pasatxok sare sozialetan.
Hedabideak Euskadin
Hedabideen kontsumoko joerak ispilu bat dira bizi garen gizartea ezagutzeko. Komunikabide tradizionalak: irratia, prentsa eta telebista oso presente daude oraindik euskal gizartean, eta horrek erakusten du euskal kanalek errespetua eta ikusleen konfiantza dutela.
2021aren amaieran egindako Euskadiko Komunikabideen Azterlan Orokorraren azken datuen arabera, kontsumoa hedabide guztietan hazi da, irratian (–% 2,7) eta egunkarietan (–% 0,2) izan ezik. Telebistak lider izaten jarraitzen du berriro ere Euskadin (+% 0,1), eta, ondoren, Internetek (+%0,4). Komunikabideen online bertsioetan, online egunkariek lider izaten jarraitzen dute, baina online aldizkariek (+% 13,4) eta online telebistak (+% 11,2) gora egin dute.