Folkloreari zerga bat

Beti Jai Alaik dantzatutako soka dantza batek ongietorria eman zien Guggenheim Museoko Auditorioan ospatu ziren V. Dantza Tradizionalaren Esker Onak jaiei. Sarituei egindako eskerronek markatutako gala batean, “Eskerrik asko gure sustraietan pentsatzeari utzi ez diotelako”, Iñaki González DEIAko zuzendariak eskaini zien, eta Xabier Irazabalek aintzatespenak zabaldu zituen. Urdaibai Dantza Taldearen sortzaile eta txistulariak esan zuen “ohorea” zela sarietako bat jasotzea. Taldean mende erdi baino gehiago eman ondoren, orain “gutxiago jarraitzen dut, baina beti nago laguntzeko prest”.

Babes hori eman die Amaia Mujika Goñik urte askoan jantziak diseinatu behar zituzten euskal dantzei lotutako pertsona guztiei. Karmele Goñi amaren oinordekoak esan zuen espero duela “hirugarren belaunaldi bat egotea, nire atzean jendea egotea. Ez nuke nahi ikerketaren katea haustea, jantziak asko esaten baitu gutaz, eta herri honetan asko esaten du gure herriaz “.

Ohitura bat sortu zuen dantzarietako bat Felipe Agirre izan zen. Bilboko Udaleko zinegotzi zela aurreskua dantzatu zuen Begoñako basilikaren irteeran, abuztuaren 15ean. Gero gehiago batu ziren. Eta konstantea zen urte horietan “jai batzordeak dantzari bat kontratatu zuela esan zidan arte”, esan zuen barrezka. Udako data hori sutan grabatuta dago Beti Jai Alai taldean, Begoñako soka dantza eta ezpata dantza berreskuratu zituena. Eta oholtza gainean, Iñaki Irigoienek gogoratu zuen “1941ean, Jose Maria Oriol y Urkixok, alkate frankistak, aurreskua dantzatu zuela”.

Bilboko taldeak bere dantzekin alaitu zuen gala, eta Bizkaiko Gaiteroak taldeak, berriz, eszenatoki gainean erakutsi zuen zergatik ospatu duten aurten 25. urteurrena. “Beste urte askotan jarraitzea espero dugu, eta atzetik datozenek mantentzea”, adierazi zuen Jon Gamindek, bere lan onari esker “Euskal Herriko txoko guztietan” entzun ahal izatea lortu duen elkarteko kideetako batek.

Gaueko txaloetako bat Arantza Castañizarentzat izan zen, Ugao-Miraballesen Etorki Dantza Taldeko bere “haurrek” babestuta baitzegoen. “Taldea nire bizitza da”, aitortu zuen emakume horrek, eta “bi urte barru gala honetara gonbidatzen gaituzte beste sari bat jasotzeko, 60 urte betetzen ditugulako”.

Adin hori dute Otxandioko Urduri eta Santurtziko Mendi Alde taldeek. Garai hartakoak, Durangaldeko erakundean “ez dute irudirik” dantzak nolakoak ziren erakusteko. Jone Flores santurtziarrak, bere aldetik, taldea osasuntsu dagoela adierazi zuen, “Gazteek eta helduek -Andoni Floresi seinalatuz eta publikoaren barreak sorraraziz- oinarri bat dutelako jarraitzeko.

Gala amaierara hurbiltzen ari zen esaldirik aldarrikatzaileenak entzun zirenean. Nafarroa, Iparralde, Gipuzkoa, Araba eta Bizkaiko Euskal Dantzarien Biltzarreko ordezkaritzak sarituak izan ziren elkarrekin lan egiteagatik. “Gure eztabaidak ditugu desberdinak garelako, baina azkenean denok gara Euskal Dantzarien Biltzarra”, nabarmendu zuen Jose Maria Oyarzabal Bizkaiko Dantzarien Biltzarreko lehendakariak, eta “dantzariak publikoaren txaloak sentitzeko duen beharra” azpimarratu zuen. Kalean dagoen jende horrek, beraz, Noemí Álvarez Nafarroakoak, “Kalera atera behar dugu, haurrek ikusten ez badute, ez dutelako eskatuko”, azpimarratu zuen. Hori dela eta, aretoko gazteenei beren sare sozialetan #elpuebloquedanzanuncamuere traola sartzeko deia egin zien. Eta kalean jarraitzen duten bitartean, ez da hilko.