Ikasturtean zehar, lan asko egin behar izaten ditugu. Batzuetan argi izaten dugu zer eta nola egingo dugun, eta ez zaigu ia kostatzen lanean hastea. Baina beste batzuetan, berriz, oso galduta egoten gara, nondik hasi jakin gabe. Gainera, unibertsitateko gradu baten azken mailan bazaude, honezkero jakingo duzu gradu amaierako lana entregatu behar duzula bai ala bai.
Karrera bat ikasten hasten den oro konturatzen da une hori iritsiko dela, baina, lanari ekin nahi dionean, zalantzak burura etortzen zaizkio: nola aipatu behar da? Nondik hasiko naiz? Zenbat denbora eskaini behar diot? Nola aukeratuko dut gaia? Zer da “gaiaren egoera”, besteak beste?
Ideia horiek buruan badituzu, lan bat egiten ari zarelako edo egitea agindu dizutelako izango da. Oraindik lana nondik hasi jakin gabe jarraitzen baduzu, hona hemen Zaragozako Unibertsitateko irakaslea den Carmen Agustin andreak eskaintzen dizkigun aholkuak. Edozein lan arrakastarekin burutzeko oso baliagarriak dira, eta egin beharreko lan hori askoz atseginagoa izango da guretzat ikuspegia aldatzen hasten bagara.
Har ezazu abentura edo erronka gisa
“Nire ikasleei esan ohi diet ikerketa edo nobela beltzeko lan gisa interpretatzeko. Erronka bat da, abentura bat, ezagutzak integratzean, erabakiak hartzean eta zeure bidea aukeratzean datza”, adierazten du Carmen Agustín irakasleak.
Gustuko duzun gaia
“Nabaritzen da lan bati denbora eta maitasuna eskaini zaizkionean”, azaltzen du irakasleak. Aukeratzen duzun gaiak denboratxo bat emango du zurekin, beraz, hobe duzu zure denbora gustuko zerbaitetan inbertitzea. Auskalo, agian etorkizunean zure tesirako edo doktoregorako erabil dezakezu.
Tutorearekin negoziatu
“Berarekin adostasuna lortu behar duzu. Gaia edo bidea bideragarria ez bada, zailtasunak izango dituzu hortik jarraitzeko. Objektiboa eta malgua izan behar duzu, zure tutoreak esaten badizu ideia hori garatuta dagoela edo lau urte kostatuko litzaizukeela hori egitea, berataz fida zaitez. Hala ere, konbentzituta bazaude hori dela egin nahi duzuna, defendatu zure ideia eta aurkitu irakaslea konbentzitzeko argudio sendoak”.
Hipotesia argi planteatu
Batzuetan, lanean hasteko arazorik larriena ikertu nahi den gai zehatza ez aurkitzea da. “Lana panpina errusiar bat bezalakoa da, interes pertsonal baten eta ideia orokor baten zati bat da, geruzak ateratzen dituzu eta, plangintzan, prospektiban eta dokumentazioan oinarrituta, gai zehatza definitzen duzu. Orduan diseinatu ditzakezu zure ikerketa eta tresnak, landa-lana egin eta idazten hasi”.
Etika eta deontologia zaindu eta gaiaren egoera ondo definitu
“Garrantzitsua da lanaren alderdi etikoak errespetatzea. Beste egile batzuengandik datorkizun guztia aipatu egin behar da, eta aurreko lanen aurrerapenen ondorioz egiten duzuna ere bai”.
Zer da egoera hori? “Hain zuzen ere, aurrekoa. Adierazi noraino ikertu den aukeratu duzun gaiari buruz – Batzuetan asko, besteetan gutxi – Nork egin duen eta zer ondoriotara iritsi diren. Eta hortik aurrera, non hasten da zure lana: zuk gai horri modu bereizian ematen diozuna”.
Aipuak egin. Eta ondo egin gainera
“Gomendagarriena nazioarteko aipu-sistema bat aukeratzea da, nahiago duzuna, baina aukeratzen duzuna lanaren hasieran adierazi behar duzu. Alde batetik, aukeratutako erreferentzia bibliografikoak idazteko sistema adierazi behar duzu, zure lanaren amaieran bibliografia adierazteko erabiliko duzuna. Bestalde, testuan barne erreferentzien estiloa aukeratu beharko duzu lan osoan zehar: erabiltzeko (APA, Chicago, Harvard, etab.).
Lana aurkezteko eta komunikatzeko moduek eragin handia dute
Bibliografia kontsultatzea derrigorrezkoa da lana ondo planteatzeko, lagunduko gaituzten ideiak ateratzeko, eta aipuak egiteko. Planifikatu ondo zure denbora, baita atseden-denbora ere: “Lan hori egiteko denbora, plangintza, abstrakzioa, dokumentazioa… behar dira. Baina baita etenaldiak ere, ez asetzea eta garapen osoa perspektibarekin ikusten jarraitzea ahalbidetuko dutenak”.
“Nire ikasleei esaten diedan lehen gauzetako bat denbora inbertitu behar dutela da. Dena ondo planifikatu, eta xehetasun guztiak zaindu. Askotan, imajinatu ere egiten ez ditugun gauzetan hanka sartzen dugu: ordenagailuko fitxategia nahi gabe ezabatzen dugu, materiala galtzen dugu….”. Eta gainontzeko atazak amaituta ditugunean, azken urratsa, oso garrantzitsua dena: aurkezpena eta komunikatzeko modua ondo zaindu behar ditugu.
“Inork ez du zuk baino denbora gehiago eman gai honen inguruan ikertzen. Horrek bi irakurketa ditu: batetik, zuk dakizunez, batzuetan alde batera utz ditzakezu agerikoak iruditzen zaizkizun xehetasun batzuk; beraz, saiatu ahalik eta didaktikoena izaten zure idazketan; bestetik, zure lanean eta zugan sinetsi behar duzu. Malgua izan, sortzailea. Izan zorrotza, baita originala ere”.