Denda fisiko batean erostea bezalakorik ez dago. Eta, ahal bada, tokiko merkataritzakoa, hobe: Ia beti ikus dezakezu produktua, batzuetan probatu ere egin dezakezu, ordaintzen duzun unean etxera eramaten duzu eta zerbait gaizki ateratzen bada edo produktuak huts egiten badu, erreklamatzeko leku bat daukazu.
Hala ere, Internet bidezko erosketak etengabe ari dira hazten. Sarean inon baino eskaintza zabalagoa duzu, produktu eta saltzaile ugari alderatu ditzakezu, zuretzat merkeena edo egokiena dena hautatuz. Salmenta elektronikoek bere hazkunderik handiena iazko konfinamenduko hilabeteetan izan zuten. Beraz, interneteko denda eta saltzaile handien webguneetara joatea ohikoa eta egunerokoa bihurtu da. Baina ba al dakigu zer eskubide ditugun gure erosketa iristen ez bada edo asebetetzen ez bagaitu? Hurrengo aholkuek jarraitzeak buruhauste asko saihesten lagun diezagukete.
1. Saltzailearen identifikazioa
Estatuan eta Euskadin jarduten duten merkataritza elektronikoko enpresek beren webgunean argitaratu behar dituzte beren izen sozialari, IFZri, posta-helbideari eta harremanetarako helbideari buruzko datuak. Hala ere, eBay edo antzeko plataformetan, non transakzioak partikularren artean egiten diren, garrantzitsua da saltzailearen kalifikazioak eta beste erabiltzaileen iritziak begiratzea. Bere izen ona ezagutzeak erosketa-prozesua nola egingo denaren nolabaiteko bermea ematen du. Zalantzarik izanez gero, onena saltzailearekin harremanetan jartzea da, horretarako eskaintzen dituzten datuen bidez.
2. Eragiketa eta erosketa segurua
Internet bidez erosten duzunean, banku-eragiketak egiterakoan jarraitzen dituzun segurtasun-neurri berberak hartu behar dituzu. Hau da, erabili konexio seguruak eta izan segurtasun-software bat edo antibirusa instalatuta erosketak egiteko erabiltzen duzun gailuan.
Edozein webgunetan banku-datuak sartu aurretik, segurtasun-ziurtagiri aitortua duela egiaztatu behar da. Nabigatzailearen goiko barran, webgunearen URLa dagoen lekuan, http:// jarri beharrean, egiaztatu helbidea https bidez hasten dela. Honela, zure datuak zifratzen ari direla bermatzen zaizu eta, beraz, babestuta zaude.
Kontuan hartu beharreko beste kontu bat datu pertsonalekin lotuta dago. Legearen arabera, webgune bakoitzak aldez aurretik ematen diozun informazio pertsonalaren erabilerari eta cookien erabilerari buruzko informazioa eman behar dizu. Datu-basea ezabatzeko edo zuzentzeko ere eskatu ahal izango duzu, eta webguneak argi utzi behar dizu aukera hori.
3. Ordaintzeko moduak
Zordunketa-txartelak dira online erosketak egitean gehien erabiltzen diren euskarriak, eta ondoren beste “plastiko” batzuk daude, hala nola diru-zorroko txartelak edo kreditu-txartelak. Establezimenduaren arabera, baliteke beste bitarteko batzuk aukeratzen uztea (banku-transferentzia edo PayPal bezalako plataformak). Aukeratzen duzuna aukeratzen duzula, jakin behar duzu Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Defentsarako Lege Orokorrak debekatu egiten duela ordainketa-metodo espezifiko bat erabiltzeagatik kargu gehigarriak kobratzea; beraz, erabaki hori ez zaizu aparteko ezer kostatuko.
Inoiz ez dituzu bankuko datuak partekatu behar posta elektronikoen bidez online dendarekin, eta ez duzu PIN zenbakia edo segurtasun-gakoa eman behar; hala ere, ohikoa da txartelaren atzeko aldean dagoen txartelaren segurtasun-zenbakia eskatzea. Arazorik balego, transakzioarekin lotutako dokumentazio guztia gordetzea gomendatzen dizugu: eskaeraren berrespena, transferentziaren edo ordainketaren egiaztagiria eta bidalketa-akordioak (epeak, kostuak, bermeak), erreklamazio bat egiterakoan beharrezkoa izan baitaiteke.
Online erosketak egiteko aktibatutako edozein txartelek interneteko dendetan erosteko balio badizu ere, lapurretarik ez duzula jasango ziurtatu nahi baduzu, beti erabil dezakezu diru-zorro bat, aurreordainketakoa ere esaten zaiona. “Plastiko” hau kargatu dezakezu transakzioaren diru zehatzarekin erabili aurretik; horrela, datuak lapurtuko balizkizute, ezingo lituzkete zure gainerako aurrezkiak eskuratu.
Eta erosketa bat egin eta iristen ez bada? Lehenik eta behin, saltzailearengana jo eta irtenbide bat eskatu behar zaio. Bere webguneak edo salmenta-iragarkiak adierazten dituen harremanetarako bitartekoen bidez jar gaitezke berarekin harremanetan, baina sare sozialetara ere jo dezakegu, eta han gertatutakoa irekita konta dezakegu. Hala ere erantzunik jasotzen ez badugu, gure udalerriko KIUBera jo behar dugu.