Japoniera mendebaldeko poesiarekin nahasten duen poema-liburua

Haikuaren sinpletasuna eta minimalismoa mendebaldeko poesiarekin nahastea izan da Inma Biurrun poeta iruindarraren apustua. Fusion aurkeztu zuen atzo prentsaren aurrean, Pamielak argitaratutako poema-liburua. Bertan, bi genero horien artean sakontzen du, eta bien onena hartzen du, instant, une edo eszenatoki batean sartzeko.

Haikua, azaldu du Inmak, hunkitu edo hunkitu zaituen sentsazio bat adieraztean datza, hitzekin egindako argazki bat. Baina… Zer izan behar du haiku batek haiku izateko? Jatorrizko formulak 5-7-5 forma hartzen du silabei dagokienez, guztira 17 bertso errimarik gabeko hirutan banatuta. Gainera, kigo edo urtaroko erreferentzia bezalako elementuak ditu, espazioan edo denboran, zein urte-sasoitan gauden adierazten dutenak.

Haiku bat edozein unetan irits daiteke, batzuetan egokiena ez denean. Adibidez, egileak kontatzen zuen une batean Iruñeko erdigunera hurbildu eta San Cerningo kanpaiak jotzen hasi zen. Bitartean, hosto batzuk lurrera erortzen ziren udazkenaren sinonimo gisa.

Hori da haikuaren beste “arauetako” bat: une edo gertaera bat ikusteak eragin duen zirrara transmititzea, hunkitu gaituen zerbait kontatzea. Elkarketa eta haustura ere poema mota honetan aurki daitezkeen beste ezaugarri batzuk dira, adibidez: “Mantso elurra/hobi beltzaren gainean./Kopoak eta malkoak”.

Fusionen, Inmak haiku bat aurkezten du eta, ondoren, bi generoen arteko elkarketa proposatzen du: japoniera eta mendebaldea, nahiz eta ez den beti erraza izan: “Nahiko ortodoxoa naiz haikuan, baina malgutasun pixka bat izan behar da. 5-7-5ean poema bat idazten ari zarelako, ez duzu zertan bat egin “, esan zuen. “Poema hunkigarri bati eskatzen diot, benetakoa izan dadila, sinplea izan dadila, baina ez sinplea. Lirikoa eta iradokitzailea “, dio. “Nik ez dut poetentzat idazten, jendearentzat idazten dut”.

NATURA

Haikuaren beste ezaugarrietako bat, Inmak soberan betetzen duena, naturako eszenei buruz hitz egitea da. Awarea da bere kontenplazioko gertakariren baten aurrean sentitzen den sentimendurik biziena. Biurrun goi-mendiaren eta ingurune naturalaren zale amorratua da. Arga pasealekutik, Urbasako baso sorgindutik edo Unzue haitzetik inspiratuta, adibidez. “Hitz egin artea” liburuan, liburuan aurki daitekeen poemetako batean, zuhaitz horri egiten dio erreferentzia: “Eta haizeari hitz egin diozu, nire itxurari eta ehun urteko adinari buruz…”.

Inma Biurrun ez da haiku honetan hasiberria, japoniar genero honetako hainbat izenburu argitaratu baititu. Bambú cien haikus (2015), El jardín que sembraste (2016), Trébol Fotohaikus (2019) eta Natura versal (2020) lanekin egin du. Dioenez, Haikunversaciones taldeak, Yamaguchiren liburutegian aldizka biltzen direnak, genero horretan garatzen lagundu zion, mendebaldeko poesiarekin ere uztartzen zuen bitartean.

Gaur asteartea, egileak liburua aurkeztuko dio publikoari 19:00etan Iruñeko Kasino Nagusi Berrian. Ana Martínez Mongay idazleak aurkeztuko du ekitaldia, eta ANFASeko poesia tailerreko kideek eta Lara Vidal txelo jotzaileak ere parte hartuko dute.