Nafarroak Idazleen Eguna ospatuko du astelehen honetan

Marifé Santiago Bolaños poeta eta filosofoa aukeratu dute Idazleen Eguna 2021erako komisariatzeko. Espainiako Liburutegi Nazionalak antolatutako jardunaldia urriaren 15etik gertuen dagoen astelehenean ospatzen da, Teresa de Jesusen egunean. Aurten, Irakurri adinak bizitza goiburua aukeratu da, eta gonbidapen horren inguruan jai literario bat antolatu da. Bertan, Nafarroako Liburutegiak hainbat ekitaldi egingo ditu, baita elkarlaneko bideo bat ere, Foru Komunitateko hainbat tokitako irakurleen parte-hartzearekin.

“Liburuak irakurgailu batentzat bakarrik idazten dira, irakurtzen dituenean berriro egotera behartzen dituenarentzat. Horregatik, idazteak bizitzaren adinaren berri ematen digu, eta liburuen orrien artean aukeratzeko, suspertzeko eta amets egiteko aukera ematen digu. Irakurri ditugun liburuez, irakurriko ditugunez. Guretzat idatzi zirenetatik, oraindik aurkitu ez baditugu ere “, azaltzen du edizio honetako poeta, filosofo eta komisarioak. Helburua da emakumearen irudia literaturan ikusaraztea eta historiak askotan ezarri duen ahanzturaren eta isiltasunaren aurka borrokatzea.

Nafarroako Liburutegiak hainbat jarduera antolatu ditu ospakizun honetarako. Lehenik eta behin, hilabete hauetan zehar foru lurralde osoko emakumeak gonbidatu zituzten elkarlaneko bideo batean parte hartzera, pasarte txikiak grabatuz Marifé Santiagok hautatutako autoreen poemak eta testuak irakurriz, Irakurri bizitzaren aroak gaia oinarri hartuta. Horren emaitza elkarlanean egindako bideo bat da, Monteagudotik Altsasura bitarteko Nafarroako hogeita hamar emakume protagonista dituena: “Idazleak, poetak, maistrak, aktoreak, idazketa edo poesia tailerretan edo irakurketa klubetan parte hartzen dutenak; INAIkoak eta IPESekoak…”, adierazi dute Nafarroako Liburutegiko Zerbitzu Orokorretik, bihar bertan ikusi ahal izango den bideo bati buruz, bai liburutegiko web orrian bertan, bai Youtubeko kanalean. Errezitatutako egileen artean Gabriela Mistral, Ida Vitale, Miren Agur Meabe, María Moliner, Sor Juana de la Cruz, Rosa Montero, María Zambrano edo Teresa de Jesús daude.

Jardunaldi poetiko musikala

Gainera, Nafarroako Liburutegitik ere jardunaldi poetiko musikala antolatu dute, urriaren 19an, asteartea, 19:00etan, eta bertan bi poeta gaztek parte hartuko dute, Marta Castañok eta Celia Carrascok, Marina Aoizek aurkeztutako ekitaldi batean. Castaño eta Carrasco arduratuko dira testu batzuk errezitatzeaz, zuzeneko musikaz lagunduta, Michael Reynoso pianistaren eskutik, Nafarroako Goi Mailako Musika Kontserbatorioko Interprete Gazteen Zikloaren koordinatzailea.

Marta Castaño protagonistetako baten hitzetan, “Idazleen Eguna garai egokia da iraganean izan ez direnei eta gaur idazten ari direnei ahotsa eta lekua emateko”. Bere ustez, “Iraganean eta orainaldian emakumeak arte guztietan duen papera aldarrikatzen jarraitzeak oso garrantzitsua izaten jarraitzen du”.

Celia Carrasco poetaren iritziz, “Literaturan garrantzitsua da emakumeak ere idazketaren subjektu izan direla jabetzea, ez soilik autore maskulino kultuen objektu idealizatuak”. Horregatik, “Ikusarazi egin behar da, kanona erabat maskulinoa izan ez dadin”. Bestalde, Marina Aoizek Idazleen Eguna “historian zehar isilarazitako egile ugariei bere lekua itzultzen dien justiziaren ekintza” gisa ikusten du.

Ekitaldiari dagokionez, hainbat poema irakurriko dira: Marta Castañok bere lehen poema-liburuko hainbat zati errezitatuko ditu, Diaspora de la mujer pájaro, “Elezaharrez beteriko bertsoak, kutsu gotikodun misteriozko istorioak, non natura eta gorputza oso presente dauden”. Bestalde, Celia Carrascok material propioa irakurriko du, Inspiración pintoresca eta Granada, esaterako.

Michel Reynoso pianistak jarriko dio soinu-banda ekitaldiari, errezitatutako obren giroarekin hitz egiten duten, egileak aurrera doazen eta interpretazioak errezitaldiekin tartekatuko dituzten pieza sorta batekin, errezitaldia gidatuko duen hari bat sortuz. Errepertorioan Robert Schumann eta Maurice Ravelen lanak izango dira, “Eguneko protagonisten poesiarekin ederki uztartzen duen izaera poetiko nabarmenekoak”, Marina Aoiz ekitaldiko gidariaren esanetan.

Bizitzaren aroak irakurtzeari buruz, jai literario horrek proposatzen duen edizio honetako leloa, Aoizek dioenez, Maria del Villar Berruezo idazle eta dantzari tafallarrak jaso zuen, 1969an, Bordeauxen Prix découverte prose literatur saria L ‘ouef merveilleux kontakizun-liburuagatik. María Zambrano, “Bere arrazoi poetikoagatik eta pentsamenduagatik”, Celia Carrascok eta Alejandra Pizarnikek gonbidatuko lukete Marta Castañoren kasuan, gehien inspiratu duten egileetako bat delako eta “mundu onirikoak hitzera ekartzeko moduak” erakartzen duelako.

Literatur zikloa

Bestalde, urriaren 19an (asteartea) egingo den ekitaldi bereziaz gain, Irakurri bizitzaren adinak: idazleekin solasaldiak zikloa antolatu dute Nafarroako Liburutegitik, urrian eta azaroan zehar hainbat egileri hitza emateko. Gonbidatutako idazle guztiek komunean dute gazteak direla eta harrera ona izan duen lehen nobela argitaratu berri dutela. Zikloaren hurrengo protagonista Margaryta Yakovenko izango da, urriaren 25ean Desahokatuta lanaren gakoak aletuko dituena.

Emakume Idazleen Eguna, finkatutako ospakizuna

Aurreko edizioan, Idazleen Egunean, 180 erakunde eta erakundek parte hartu zuten, besteak beste, Europako Batzordeak Espainian duen Bulegoak eta EUNIC Espainiak; Costa Ricako Espainiako Kultur Zentroak; Mexikoko Liburutegi Nazionalak; Malaboko Espainiako Kultur Zentroak, eta lurralde nazional osoko liburutegi, liburu-denda eta institutu ugarik. Iaz, #DíaDeLasIdazleak traola 10.000 txiotan baino gehiagotan erabili zen, eta 55 milioi pertsona baino gehiagoko irismena izan zuen sare sozialetan.