Gogoeta eragin beharko lioke lehiaketari, baina, batez ere, alde publikotik zein pribatutik babesten dutenei, ekitaldiaren ohiko ikusleei eta, oro har, Arabako hiriburuari. Aurten hainbat musikari garrantzitsu igaro dira Gasteiztik, eta beren kontzertuetan berariaz aipatu dituzte Gasteizko Jazzaldia eta beren proiektuekin joateko zuten ilusioa, ikusleen artean edo telebistaren bidez beste batzuen emanaldiak ikusi ondoren. Noizean behin, gauza horiek entzutea ona da, ez egoa elikatzeko, baizik eta egiten denak duen balioaz jabetzeko, horrek dakarren erantzukizunaz jabetzeko eta, lortutakoa errespetatuz, etorkizuna ziurtatzeko aurrera egiten jakiteko beharraz jabetzeko.
2021ean pandemiagatik 2020an izan ez zen berrogeita laugarren edizioa egin ahal izatea da eman zitekeen albisterik onena. Horregatik bakarrik, aurtengo balantzeak positiboan izan behar du. Baina kontu hori alde batera utzi gabe, haratago joan behar da; izan ere, nahiz eta ekitaldiaren maila orokorra ona izan den musikaren arloan, baita une distiratsu batzuetan ere, egia da sentsazioa gazi-gozoa dela. Izan ere, koronabirusagatik ez ezik, musika ere ez da izan egun hauetan.
Pandemiak barne aldaketa bete-betean harrapatu du jaialdia bi urte hauetan. Ez da sartu nahi diren berrikuntzei aurre egiteko eszenatokirik onena, ez dago zalantzarik. Gainera, oso erraza da kanpotik programatzea mahai gainean dauden faktore guztiak kontuan hartu gabe. Hala ere, nahiz eta unean uneko salbuespena ulertu, zenbait inguruabar aztertu beharko lirateke, asteazkena baino lehen argi baitzegoen arazoak sortuko zituztela.
Kartelari dagokionez, lehiaketak maila ona mantentzea lortu du, batez ere Principalen. Lucia Martinezek aurtengo kontzerturik onena eskaini du, baina Anne Paceo, Thumbscrew, CMS, Antonio Sánchez, Pablo Martín Caminero, Gonzalo del Val Trío, Moises P. Sánchez eta Kathrine Windfeld musikariekin gozatzeko aukera izan da. Hori guztia, baldintza normaletan artista horietako ia inor ez zela kartelburua izango onartuz, nolabait esateko. 2021 honi esker, estalita egon ohi direnei balioa eman zaie, eta, alde horretatik, asmatu egin da, nahiz eta jaialdiak portugaldar eta frantziar eszenetara gehiago jo zezakeen eta behar zuen, adibidez.
Hala ere, maila musikala onargarria izan den arren, ikusleek ez dute nahi bezala lagundu, Principalen eta larunbatean Iradierren izan ezik. Hemen hainbat arrazoi aurki daitezke, hala nola, kartela hitzordua egin eta hilabetera ezagutu izana. Tirakada komertziala duten izen handirik ez egotea, hirian publizitaterik egin ez izana, tabernetan edo antzekoetan kontzertu paralelorik egin ezin izatea horrek sortzen duen giroarekin, eta beste kontu batzuek aurka jokatu dute. Ez da ahaztu behar urteetan zehar Mendizorrotzako ohiko publikoaren zati bat gehiago bertaratu dela, musikagatik baino, eta noski, une honetan interes hori neutralizatuta geratu dela.
Baina bada bistatik galdu ezin den beste faktore bat, elkarrizketa guztien erdian ia akitu arte egon dena eta edizio hau markatu duena, Iradier Arena. Maiatza eta urriaren hasiera bitartean jarduerak hartzeko espazio hori aldi baterako egokitzeko egin den lana goraipatzekoa da. Pandemiak salbuespen hori eskatzen du. Baina ezin da printzipio bat eta helburu bat izan behar duen zerbait arau bihurtu nahi izan. Espazioa minimo batzuk mantentzen ari da, baina ez da nahikoa epe ertain eta luzera begiratzeko. Ezin da kontzertu batean egon eta trenbidetik pasatzen den trena gehiago entzun. Edo musikari batek antzematea kostatzen den instrumentu bat jotzen duela ikustea. Edo ireki ezin den eta sauna batean edo hozkailu batean sentitzea erraza den berotegi batean egotea, egunaren arabera. Hori guztia, auzoaren inguruko eraikinei buruz hitz egin gabe.
Hainbat musikariri bisak ematea galarazi zaie publikoak eskatzen zituenean, eta antzezleak gogotsu zeuden, Iradierreko arratsalde-gaueko kontzertuak 22:30ean amaitu behar baitziren, hala aginduta. Xehetasun horrek bakarrik hitz egiten du berez. Plazak bere papera bete behar du hilabete hauetan, baina gehiago erabili nahi bada, erreforma sakona egin behar zaio. 15 urte dituen eraikina. Jazzaldia, bere aldetik, bai ala bai, 2022an bakarrik egin daiteke Mendizorrotzan.