Arrateko Santutegiko erretaulako Zuloagatarrek beren distira berreskuratu dute

1904an, Ignacio Zuloagak lau mihise ikusgarri egin zituen Eibarko Arrateko Andre Mariaren Santutegiko aldarearen predelarako. Eta promesa batengatik egin zuen. Dirudienez, margolariak Ama Birjinari eskaini zizkion, gaixotasun larri bat zuen bere alaba Luciaren osasuna hobetzen laguntzen bazuen. Bere alaba sendatu ondoren, artistak Ama Birjinari eskertu zion oihal hauek emanez.

1904ko lau piezetan (Romeros Orantes I, Romeros Orantes II, Romeros Orantes III eta Romeros Orantes IV), garai hartako eibartar estiloaren ezaugarri nagusiak ezagutzen dira, margolariarentzako esperimentazio garai bat. Obretan, irudiak agertzen dira sinbolismoaren eta naturalismoaren arteko bidearen erdian, teatraltasun indartsu bat sortuz, eta paleta argi eta argitsu baten erabilera nabarmentzen da.

Baina denborak ez du barkatzen. Eta mihiseek kontserbazio lanak behar zituzten. Bilboko Arte Ederren Museoak esperientzia handia du Zuloagaren obraren zaharberritze eta tratamenduan, eta lan horiek egiteaz arduratu da, Ignacio Zuloaga Museoarekin eta Gipuzkoako Foru Aldundiarekin lankidetzan.

Prozesu luze horren emaitza, 2019an hasi zena, gaur aurkeztu dute pinakotekan, eta abuztuaren 31ra arte ikusgai egongo dira O aretoan ikusgai dauden mihiseak.

ARRATEKO SANTUTEGIRA IRAILEAN

“Egindako zaharberritze-lanari esker, lau piezak garaiz egongo dira Arrateko Andre Mariaren santutegian, irailaren 8an Ama Birjinaren eguna ospatzeko, baina tarte nahikoa dago multzoa museo honetan erakusteko. Hain zaharberritze garrantzitsua izanik, lanak pinakotekako O aretoan erakutsi nahi genituen “, azaldu du Miguel Zugaza Arte Ederretako zuzendariak.

Zuloagaren (Eibar, 1870 – Madril, 1945) jaiotzaren 150. urteurrenaren barruan egin dira kontserbazio-lanak. Zuloaga bere belaunaldiko artistarik kosmopolitenetako eta nazioartekoenetako bat da, eta pintura figuratiboaren figura ukaezina.

Museoaren kolaborazioa Rosana Suarez-Zuloagari eskaini zion Miguel Zugazak, artistaren biloba eta Zuloagaren lanaren sustatzailea. Aurkezpenean Enrique Laborde Suárez-Zuloaga artistaren biloba izan zen, Pedrazako (Segovia) Zuloaga museoko zuzendaria. Harkaitz Millan Gipuzkoako Kultura diputatuak ezin izan du ekitaldian parte hartu, osasun arazoak direla eta, eta Maria Jose Telleria Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura zuzendariak ordezkatu du.

Beste bi zaharberritze

Ez da lehen aldia margolan hauek Bilbon zaharberritzen direla, gerra zibilean santutegiko hezetasun handien ondorioz zaharberritu ziren eta Arte Ederren Museoan egon ziren ikusgai, Javier Novo Museoko Kontserbazio eta Ikerketa koordinatzaileak gogorarazi duenez. Artistak birritan zaharberritu zituen mihiseak, azkenekoz Espainiako Gerra Zibila zela eta, aldarea kendu eta Bilbora eraman zituztenean.

Novok azaldu duenez, “Garai hartan Zuloaga sendotzen zuen eta nazioarteko figurazioa iraultzen ari zen estiloaren ezaugarri nagusiak ezagutzen dira mihiseetan”. Hauetan, irudien esentzia fisiko eta psikologikoa atzemateko bere dohain artistikoak hedatu zituen. Zuloaga ilunena ezagutzen dugun arren, 1903 eta 1905 artean artistaren ekoizpenean ohikoak izan ziren paleta argi eta argitsu baten erabilera nabarmentzen da lan hauetan “.

LAN NEKETSUA

Maria Jose Ruiz-Ozaita Museoko Kontserbazio eta Zaharberritze Saileko buruak azaldu duenez, lau mihiseetan garatu den berreskuratze prozedura neketsua da. Horietako bik, zehaztu duenez, “Aldaketa larria” zuten kolorean, “Efloreszentzia zurixka garrantzitsuak, multzoa kromatikoki aldatzen zutenak”.

Saponizazio-prozesu kimiko batek eragindako orbanak ziren, erreakzio bat, barnean olio-azido koipetsuak eta pigmentuen partikula metalikoak konbinatzen direlako, eta horiek geruza piktorikora azaleratzen dira xaboi edo gatz metaliko moduan.

Lau zaharberritzailek parte hartu dute lanetan, eta mihiseak uretako soluzioen bidez garbitu zituzten, gatzak kentzeko, bernizatu eta pinturen kolorearekin lan egin aurretik.

Adituaren arabera, lanek ez zuten materia piktorikoaren galera handirik, baina adituek doikuntza txikiak egin behar izan dituzte laurek jatorrizko itxura berreskuratzeko.