Guztira 76 euskal idazlek, tartean Anjel Lertxundik, Joseba Sarrionaindiak, Toti Martinez de Lezeak eta Ignacio Amestoyk, manifestu batean proposatu dute Jose Maria Iparragirre bardo gipuzkoarraren Gernikako Arbola “euskaldun guztien” ereserkia izatea. Euren ustez, ereserkiak ideologia eta sentsibilitateak gainditzen ditu, garai batean Euskal Herri osoaren ondare komuna zena.
Sinatzaileek bat egin dute abuztuan Iruñean musikari talde batek egindako proposamenarekin. 1853an bere lehen interpretazio ezaguna egin zenetik, Gernikako Arbola guztiek abestu zuten solemnitatez, karlistetatik komunistetara, kontserbadoreetatik, liberaletatik, nazionalistetatik, errepublikanoetatik eta sozialistetatik.
Hori dela eta, gaur bertan zabaldutako manifestuan idazleek adierazten dutenez, “Gure lurralde zatikatuaren, kultur aniztasunaren eta proiektu politikoen gainetik komunitate bat dugu eta sinbolo komun eta adostuak behar ditugu”.
Sinatzaileek azaldu dutenez, Gernikako Arbola gerra karlisten garaian sortu zen eta “laster karlistek zein liberalek abestu zuten”. “Penintsulako eta Ipar Euskal Herriko euskaldunen artean zabaldu zen, eta mundu osoan zehar sakabanatu ziren euskaldunek ereserki gisa hartu zuten”, esan dute.
Adierazi dutenez, abesti hau “luzaroan gai izan zen euskal herritarren bihotzak batzeko, bai Espainia monarkikoaren aldekoek, bai euskal herriaren independentzia irudikatzen zutenek, bai Frantzia errepublikarra edo komunista eta anarkista internazionalistak nahi zituztenek”.
Idazleek deitoratu dute Gernikako Arbola “euskaldunen ereserki naturala” zela zirudien arren, duela 40 urte beste ereserki batzuk ofizialdu zirela.
Gogora ekarri dutenez, Euskal Autonomia Erkidegoak 1983an hartu zuen Eusko Abendaren Ereserkia ereserki gisa, eta Nafarroako Foru Erkidegoak 1986an aukeratu zuen Gorteen Ereserkia. “Hirugarren euskal herrialdeak, Iparraldeak, ereserki ofizialik gabe jarraitzen du”, gaineratu dute.
Sinatzaileek Gernikako Arbolak dituen “milaka erreferentzia literarioen” berri ere ematen dute, Miguel de Unamunok “askotan” aipatzen duena, gogora ekarri dutenez. “Felix Urabayenek idatzi zuen, euskal lurraldeetan, baserri urruneneko nekazari xumeak ere ezagutzen zuela kantu izugarri hau”; Roberto Arltek, berriz, bere Aguafuertes vascas liburuan, Gernikako Arbola ‘Marsellesa de los vascos’ izendatu zuen, jendeak abesten zuen gogo biziagatik “, diote adibide gisa.
Manifestuaren sustatzaileek “Euskal herritarrek bizi izan duten zatiketaren historia luzea” deitoratu dute, baina “zatikatutako lurraldearen, kultur aniztasunaren eta proiektu politikoen” gainetik “sinbolo komun eta adostuak” behar dituen “komunitate bat” dagoela defendatu dute.
Manifestua sinatu dutenen artean Anjel Lertxundi, Toti Martinez de Lezea, Joseba Sarrionaindia, Ignacio Amestoy Eguiguren, Iñaki Egaña, Juan Martin Elexpuru, Edorta Jimenez, Xabier Mendiguren, Eider Rodriguez eta Jean-Louis Davant daude, besteak beste.