Gure Artea 2021eko saridunak

“Beti egon naiz desenfokatuta, asko mugitu naizelako, eta fokuan egoteko geldirik egon behar dugu”, esan du Dario Urzay artista bilbotarrak, pandemiaren lasaitasun bitxian, Gure Artea 2021 saria jaso duen Damaris Pan eta Peio Aguirrerekin batera. Hiru bizkaitar horiek Euskadin arte plastiko eta bisualen arloan ematen den saririk garrantzitsuena jasoko dute hainbat kategoriatan: Dario Urzay sarituko dute kategoria artistikoaren errekonozimendua kategorian, Damaris Pan sormen-jardueraren errekonozimendua kategorian eta Peio Aguirre arte plastiko eta bisualen esparruan hainbat eragilek egindako jardueraren errekonozimendua kategorian.

Sariak gaur iragarri dituzte Bilboko Arte Ederren Museoan, eta Bingen Zupiria Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak azaldu duenez, sariak udazkenean banatuko dituzte, lehendakaria buru duen ekitaldi batean. “Segurtasun eta lasaitasun handiagoa espero dut orduan”, esan du. “Sorkuntzak gure gizartean eta kulturan duen garrantzia eta oihartzuna azpimarratu nahi dugu, gure artistek gizartearen izenean egindako lana aintzatetsiz eta sarituz”, adierazi du. Gainera, sariak “gizartea osatzen dugun herritarron erretinan” bere lana “sustatzeko modu bat” izatearen alde egin du, “Hori baita aintzatespenik handiena eta mereziena”.

DARIO URZAY

Epaimahaia Alicia Fernandezek, Ion Munduatek, Mikel Onaindiak eta Jone Alaitz Uriartek osatu dute, eta aurreko edizioan Gure Artea saria jaso zuen Pello Irazuk zuzendu du. “Epaimahaiak uste du Dario Urzayk bere ibilbide osoari merezi diola sari hau; izan ere, gure testuinguruan, gutxik bezala, egungo munduko arteak sor dezakeen eztabaida produktiboa gorpuzten du”, adierazi du artista bilbotarrari buruz. 40 urte baino gehiagoko ibilbide profesionala du, eta hainbat erakusketa indibidual eta kolektibotan parte hartu du, bai Estatukoan, bai nazioartekoan, eta Arte Grafikoko Sari Nazionala (2005) jaso du.

Bere hitzaldian, artistak berak gogorarazi du 18 urterekin egin zuela lehen aldiz erakusketa Bilboko Arte Ederren Museoan. “Lan xaloa zen, baina bazuen grazia, ez baitzekiten euskal pilota bat ala poliziakoa zen. Sakonean, zorrotada hiperrealista bat zegoen “, adierazi du. Parisen egindako lehen erakusketaren ondorioz, Gure Artea saria jaso zuen, Arte Ederretako ikasketak amaitu bezain laster, eta Juana Mordó galeristarekin hasi zen lanean. “Hala ere, ez nuen neure burua margolari errealistatzat hartzen. Jakin gabe, nahiko postmodernoa zen. Kodeak erabili nahi nituen, ez estiloak “, gaineratu du. Hunkituta, pandemiak ekarri duena gogora ekarri du artistak: “Ikasi ezkutalekuan” izeneko testua idatzi zuen, haurrek konfinamenduan bizi zuten egoera bidegabea salatzeko. “Otso bakartia izan naizela uste izan dut beti, eta ezkutalekuan lanean aritu naiz”, gaineratu du.

DAMARIS PAN

Damaris Panen kasuan, Irazuk azaldu du “pinturaren berpizkundearen ordezkari nagusietako bat” dela. Era berean, “Literaltasuna bilatzea eta gehiegizko sinbolismotik ihes egitea dira artistaren lanen sinpletasunaren eta irmotasunaren gakoa”, bere lan artistikoa EHUko irakaskuntzarekin uztartzen baitu. Berlingo, New Yorkeko eta Txinako zentroetan egonaldi artistikoak egiteaz gain, bakarkako bi erakusketa egin ditu berriki: ze morena zauden Rekalde Aretoan (2017) eta Adarrak bistara BilbaoArten (2020).

“Sariak jasotzeko lan egiten ez dugun arren, bultzada oso motibagarria da”, adierazi du Damaris Panek, eta saria akuilu gisa interpretatu du “teknika bilatzen jarraitzeko, koartada kontzeptualen gainetik, arte, artista eta pertsona nola eta zer izan daitekeen galdetuz, pintatutako gauzen izatearekin eta izatearekin gatazkan, formarekin, garaikide izateko eskakizunarekin eta nahiarekin gatazkan”. Bestalde, bere ibilbidea lagundu duten erakundeei eskerrak eman dizkie artistak, besteak beste, Bizkaiko Batzar Nagusiak, Rekalde Aretoa, BilbaoArte eta Eremuak programa aipatuz.

PEIO AGUIRRE

Peio Aguirreren ibilbidea desberdina da, Irazuk zehaztu duenez, “Idazlea, arte kritikaria, editorea eta erakusketen komisario independentea baita, gaur egun Estatuko testuinguru artistikoaren eragile garrantzitsuenetako bat”. Horregatik, hain zuzen ere, saria berezitzat jo du saridunak berak. “Nahiko ezohikoa da kritikariei edo komisarioei sariak ematea, oro har artistei ematen zaizkie, merezimendu osoz”, onartu du elorriarrak, eta Arte Ederrak ikasi arren bokaziozko artista ez zela izan esan du. Asier Mendizabal, Xabier Salaberria eta June Crespo euskal artisten argitalpen ugari sinatu ditu Aguirrek. Gainera, bere testuak Philippe Parreno, Ibon Aranberri, Annika Eriksson eta Liam Gillick artisten katalogo eta monografietan argitaratu dituzte. Bere lanik berrienen artean Un retrato de N. B. (2020) nabarmentzen da, Nestor Basterretxea eskultoreari buruzko dokumentu-saiakera bat.

Bi gertakarik zehaztu zuten bere ibilbidea. 1993an, Elorrioko Arriola Kultur Aretoan erakusketak programatzeko aukera eskaini zitzaion, “Komisario esanahiaz jabetu aurretik”. Bere ibilbideko beste une garrantzitsu bat Artelekuko topaketa izan zen, “Belaunaldi zaharragoetako artista batzuekin”. Bi esperientzia horien bat-egitetik bokazio bat aurkitu zuela ziurtatu du. Horrela, erakusketak antolatzetik komisariora igaro zen, eta, ondoren, arte-kritikak argitaratzetik entsegugile eta editore izatera. “Beti modu independentean lan egin duen pertsona autonomoa naiz”, esan du arte kritikariak.