Ekainaren 3tik 13ra bitartean, ohi baino ekitaldi gehiago izango dira Bilboko Liburu Azokan. Lehenengoa, izan ere, atzo goizean izan zen, Maria Dueñas idazleari Zilarrezko Luma saria emanez. Ander Izagirre, Najat El Hachmi, Lorenzo Silva eta Uxue Alberdi idazleak irakurleekin izango dira.
Ekimenaren aurkezpenean, sektoreko profesionalek onartu dute zantzurik txarrenak ez zirela bete 2020ko zorigaiztoko aldian. Liburu-saltzaileen lehen kalkuluen arabera, salmentak % 40 jaistea aurreikusten zen, baina azkenean % 15 baino ez ziren jaitsi. Eta gogoratu behar da liburu-dendak itxita egon zirela hainbat hilabetez. Literaturak “babesleku, kontsolamendu eta ihesbide” gisa funtzionatzen duen pertzepzioak – Hala deskribatu zuen atzo María Dueñas idazleak – Aurten ere jarraitzen du, liburu-saltzaileek 2019ko salmentak “apur bat handiagoak” direla adierazten baitute. Sektorea suspertzen ari da. Hala ere, hasieran egin genituen aurreikuspen hondagarriak ez dira bete, irakurleen eta erakundeen babesagatik “, esan du Kepa Torrealdai Bizkaiko Liburudenden Elkarteko presidenteak, eta salmenten zifrak eman ditu.
Hala ere, “Kontsumo digitalaren hiperaktibitateak” “zalantzazko etorkizun batean pentsatzera” eraman dituela onartu du, eta “neurriak garatu beharko dituzte, joera horiek sendotuz joango direlako etorkizunean”. Hori dela eta, “Sektorearentzat ezarritako laguntzak” eskertu ditu, baina “oraindik behar dira”. Hala, Liburu Azokan parte hartzeko deia egin die herritarrei, eta bertan “sinadura piloa” izango dira. “Liburuak izan behar duen paper nagusia berreskuratzen jarraitzea espero dugu”, gaineratu du.
ZILARREZKO LUMA MARIA DUEÑASI
Horretaz konbentzituta dago María Dueñas (Puertollano, 1964). Duela 12 urte Bilbon izan zen lehen aldiz El tiempo entre costuras, mundu mailan 5 milioi irakurle baino gehiago dituen fenomeno editoriala, aurkezten, eta bere ibilbide osoko Zilarrezko Luma Saria jaso du.
“Liburuak eutsi izana seinale bat da. Liburuaren krisiaz beti hitz egiten da, iraganeko zerbait egingo duten beste formatu batzuk etorriko direla. Argi dago hori ez dela horrela izango “, esan du idazleak, eta Sira Quirogak, bere lehen eleberrian hainbeste poz eman zizkion protagonistak, lanean jarraitzen du.
Dueñasek gogora ekarri du kulturarentzat pandemia “oso gogorra” izan dela eta liburuak “oso modu ausartan” eutsi diola. Bere ustez, ezin zen bestela izan: “Kanpoan astintzen gintuen guztitik isolatzeko eta mina arindu diguten beste mundu batzuekin topo egiteko modu bat sortu digu”.
Testuinguru horretan, Mision Olvido, La Tenplanza eta Las hijas del Capitán liburuen idazleak liburu-saltzaileen lana goraipatu du, “Irakurleak abandonatuta ez uzteko ekimenagatik”. Era berean, “Irakurleek liburuek bizirik jarraitzea eta azokak existitzen jarraitzea” lortu dutela azpimarratu du. Hala, Bilboko Liburu Azoka bezalako ekimenak “tunelaren amaieran argi bat egon dela eta argi horren hondoan liburuek itxaropen handia izaten jarraitzen dutela” uste du.
MUSKULUDUN AZOKA
Horren harira, Asier Muniategi Euskadiko Liburu Azoken koordinatzaileak azpimarratu du atzerriko egile pare batek huts egin dutela, baina, bidaiatzeko eragozpenak direla medio, azokak “beste urte batzuetan baino jarduera gehiago” izango dituela. Azken hamar urteetan bederatzi emakume saritu dituen azoka errealitate literarioaren ispilu dela azpimarratu du Muniategik. Eta adibide gisa jarri du euskal egileek literatura gero eta gehiago esportatzen dutela itzulpenaren bidez.
Azokaren baitan, gaur, Najat El Hachmik Emakumea, immigrazioa eta konpromisoa izango ditu hizpide Karmele Jaiorekin. Bihar, Edurne Portelak bere azken liburua aurkeztuko du, besteak beste. Datorren larunbatean, Dolores Redondok gauza bera egingo du Los privilegios del ángel lanarekin. Ekainaren 7an Urrezko Luma emango zaio Ramon Saizarbitoria idazle donostiarrari. Egun berean, Uxue Alberdik Jenisjoplin eta Lorenzo Silva aurkeztuko ditu. Ekainaren 10ean, Mikel Reparazek eta Zigor Aldamak mahai ingurua egingo dute Contar lo que pasa ahí fuera izenarekin. Hauek dira, besteak beste, azoka bere ohiko datara itzultzen den jarduera ugarietako batzuk.
Aurkezpenean, Andoni Iturbe Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburuordeak esan du pandemiak “kulturak sortzen duen balio publikoa” amaitu duela, eta, beraz, “Gizartearen erdigunean” egon behar duela. Bestalde, Gonzalo Olabarria Kultura zinegotziak irakurketaren garrantzia azpimarratu du, “Ezagutza, pentsamendu kritikoa eta, azken finean, kultura sustatzeko”.