Literaturaren bertsiorik noirena atzo iritsi zen, Pamplona Negra zazpigarren edizioaren eskutik; izan ere, osasun egoeraren konplexutasunagatik, ospakizun data maiatzera aldatu behar izan zuten, gainerako edizioetan genero horren iluntasunak urtarrilean hartzen zuen Nafarroako hiriburua. God save the Noir lelopean, Britainia Handia, Jack el Destripador, Sherlock Holmes eta James Bond izango dira protagonista, “Inoiz baino gehiago atsegin izatea eta fikzio literario eta zinematografikoaren noir alderdian barneratzea” erronka hartuta.
Kultura segurua eslogana bere eginez, Susana Rodriguez Lezaun jaialdiaren zuzendariak atzo zazpigarren edizio honen inaugurazioan esan zuen beti “oso zoriontsu” egiten duela agertokia zeharkatzea bertaratutako guztiei ongietorria emateko — oraingoan, publiko presentzialaren eta birtualaren artean banatu dira, programazioa online jarrai baitaiteke —, eta horrek esanahi bereziagoa hartu du aurten, ahal izanez gero “inoiz baino zailagoa izan da jaialdia aurrera ateratzea, baina inoiz baino garrantzi handiagoa izan du jaialdiak.
Ildo horretan, kulturaren unibertsaltasuna aipatu zuen, distantzia handicap handiena den une honetan, narratibak “ez ditu mugak ulertzen eta askotariko jendearen bizileku abegitsua da”. Izan ere, Ganbera Aretoa, atzo, fikzioa errealitatetik bereizten duen marra fina ukigarri bihurtu zen, true crime delakoarekin batzuetan desagertu egiten baita. Truman Capotek odol hotzean idatzi zuenetik, asko izan dira benetako krimenekin liluratuta sentitu diren idazleak, kazetari gehienak, eta gertatutakoaren, krimenaren, ikerketaren, testigantzen eta epaiketen egiazko kontakizuna idaztea erabaki dute, hori guztia kalitate literarioarekin.
Kasu errealak aztertzeko, true crime izan zen atzoko ardatz nagusia Iruñean, Manu Marlasca kazetaria, Graziella Moreno epailea eta Antonio Lozano editorea, eleberri beltzaren generoan adituak, izan ziren mahai-inguruan. Gainera, Graeme Macrae Burnet idazle ingelesak ere, beste lan batzuen artean Un plan sangriento eleberriagatik ezaguna, bideo itxurako agerpen bat egin zuen, pandemia zela eta, atzo ezin izan baitzen Baluartera joan.
Mahai-inguruan, Lozanok azaldu zuen nobela bat irakurtzen den hurbilketa “oso desberdina” dela, fikzioa den ala ez kontuan hartuta. Urruntasun pixka batekin irakurtzen dugu; izan ere, krimen horiek gerta daitezkeela eta benetako munstroak daudela jakin arren, urrunekoak dira eta ez digute eragiten “. Horren harira, Marlascak esan du hiltzaileak ” % 99″ direla “gu bezala,” Etxean ibiltzekoak “, baina alde bakarra dagoela: hiltzeko pausoa ematera ausartzen direla, gehienetan aurrez pentsatutako zerbait izan gabe. Horrek gogorarazten digu zein ahulak izan gaitezkeen “. Bestalde, Morenok esan zuen fikzioko psikopata horiek pertsona adimentsu eta, azken batean, erakargarri gisa idealizatu genituela. Hala ere, errealitatea ez dator bat ideia horrekin; izan ere, “Benetako hilketa bat ikusten duzunean, ez du erakargarritasunik, ikaragarria da”. Eskerrak beti geratuko den literatura noir.