Gutxienez, ikasturtearen amaiera presentziala izan daiteke, konfinamendua gogoraraztea delako, eta maskaraz harago, aurpegietan argi ikusten da hilabete horiek oso zailak izan zirela. Lizarra, Erandio eta Pasaiako sukaldeak, logelak edo aretoak, adibidez, Jose Uruñuela Dantza Kontserbatorioko eskola berriak bihurtu ziren aldi batez, Gasteizko egoitzatik harago. Gaur egun, egoera normala izatetik oso urrun dago, baina, gutxienez, eguneroko agenda xelebre baten zati bat berreskuratu izanak poztu egiten ditu, kanpotik begiratuta, gauzatu ezinezko erokeria dirudiela. Baina haiek eta berak ez dute mugarik ezagutzen. Ezta geografikoak ere.
“Ez gaude hobbyagatik hemen, haratago joateko baizik”, azpimarratu du Jeno Oiartzabal azkoitiarrak. Azken finean, Gasteizko kontserbatorioa, Dantza Klasikoko Irakaskuntza Elementalak eta Profesionalak ematen dituena, titulu ofizial aitortua lortzeko irakaskuntza arautuak ematen dituen Euskadiko zentro ofizial bakarra da. Inguruabar hori eta espazioa bereizten duen hezkuntza-kalitatea funtsezkoak dira honaino hurbileko beste lurralde batzuetatik datozen gazteak bertaratzeko, hala nola Oiartzabalekin, Aimar Domínguez Lopezekin (Trapagaran), Iratxe Mallaviabarrenarekin (Erandio), Enara Fernandes Laboarekin (Pasaia), Luna Arconadarekin (Ziordia), Naia Nieto Villanuevarekin (Lizarra), Lucía Aldamizekin (Oihancoirre) eta Marina García (Donostia).
Ia kasu guztietan, José Uruñuelara etortzeak, astegunetan behintzat, Arabako hiriburuan bizitzea esan nahi du. Arconada da salbuespen bakarra, egunero autobusean joan eta etorri egiten baita. Hau da, joaneko 42 kilometro eta itzulerako beste hainbeste. “Oso nekagarria da. Gainera, orain frekuentzia asko kendu dituzte. Etxera joateko daukadan azkena gaueko bederatzietan izaten da, baina hemendik zortzi t ‘erdietan ateratzen naiz, eta batzuetan pixka bat lehenago joan behar izaten dut autobusa hartu ahal izateko “, azaldu du 17 urteko dantzari nafarrak.
Adin berekoa da Aramendia Garcia ere, lau urte baitaramatza Gasteizen hezten eta bizitzen. Eizagirrerekin batera etorri zen bere garaian, Donostiako irakasle batek gomendatuta. “Nik honetatik bizi nahi nuen, eta berak proba egitera etortzeko esan zidan”. Bi kasuetan esanda eta eginda. Gaur, biek partekatzen dute sabaia. Luciaren etxean egiten dute, eta haren familia Gipuzkoako hiriburutik honaino joan da.
Hasiera batean, hori bai, bi dantzari donostiarrek, Olcoz Zudaire eta Nieto Villanueva nafarrek bezala, Gasteizko ibilbidea hasi zuten Arantzazuko etxean, Susunagak hainbat urtez nazioarteko konpainietan dantzatu baitzuen, Stuttgart Balletean esaterako, bere jaioterrira itzuli aurretik, bere garaian ikasle izan zen kontserbatorio berean eskolak ematera. “Beti oso ondo egon gara berarekin eta bere familiarekin”, esan dute emakume estellesek, “Hemen zorrotzak dira, noski, baina beharrezkoa. Aurrera egiteko exijentzia egon behar da, baina horrek ez du esan nahi makurraraziko zaituztenik, ez da gertatzen “.
Diziplinatik abiatuta, hobetzen jarraitzeko gogotik, “Beti ezin zara % 100ean egon” eta “barre asko egiten dugu” jakitetik abiatuta, lana ez da segundo baterako ere egiten, besteak beste, zaharrenek azpimarratzen duten bezala, “Barneko eskakizun bat gehiago dago kanpokoa baino; hemen bazaude eta ikusten baduzu aurrera egiten duzula, egunetik egunera zeure burua gehiago eskatzen duzu”. Ahalegina, noski. Baina adiskidetasuna ere bai. “Lehen unetik babestuta sentitzen zara”, azpimarratu du Dominguez Lopezek, Arabako mugetatik haratago kontserbatorioan sartzen azkena.
Bere ametsa konpainia batean dantzatzea da, eta gertuko pertsona batek esan zion bezala, “Lortzeko borrokatu behar dut”. Horregatik etorri zen pandemia izan arren. “Lehen, lekua nolakoa zen ikusi nahi nuen, eta, izatez, ate irekien jardunaldietako batera etorriko nintzen, baina kobideagatik ezinezkoa izan zen”. Duela urtebete. Hala ere, bere lankideek bere alde egin zuten bezala, probak egin zituen “eta hemen nago”, irribarre egin du maskararen atzean. Txinparta bakarra behar da, pauso hori ematera animatzen duen irakasle bat edo alaba hazteko aukerak bilatzen dituen aita bat, bere garaian Mallaviabarrena eta Fernandesen kasuan gertatu zen bezala, adibidez.
Atsedenik gabeko egunak
Kontserbatorioko lana beste edozein ikasleren prestakuntza arautuarekin bateragarri egin behar izateak hutsune libre gutxi dauden egutegiak marrazten ditu egunero. Badira goizeko zazpietan hasi eta gaueko bederatziak arte etxera itzultzen ez direnak. Batzuek egun osoa ematen dute Gasteizen, tartak motxilan dituztela (asteazkenetan, adibidez, arroza saltxitxekin). Bada etxera bazkaltzera itzultzea lortzen duenik, nahiz eta horrek bizikleta kolpeka 24 orduro Tour txiki bati aurre egitea suposatzen duen, Betoño abiapuntu eta helmuga delarik. “Gauez iritsi eta ikasten hastea oso zaila da”.
Dena neurtuta dago. Ez dago gehiagorako astirik, nahiz eta ziur aski bere adineko beste pertsona batzuek beste hiri batean independizatzea idealizatu dezaketen. Baina “ezin dugu nahi duguna egin. Noiz? Lo gauden bitartean? “, barre egiten dute. Hala ere, bere hitzetan ez dago kexarik ez damurik. Guztiz kontrakoa. Asteburua iristen denean ere ez dute deskonektatzen. Beti dago Interneten ikus daitekeen bideo bat, adibidez, erreparatzeko eta ikasten jarraitzeko. “Profesionalak izan nahi dugu. Jende gutxik lortzen duela uste da, lehen dantzaria bakarrik izan zaitezkeelako edo top konpainietan bakarrik egon zaitezkeelako, baina uste baino irteera gehiago daude “, esan dute Nieto Villanuevak eta Olcoz Zudairek, eta argi dute” Zakharova zarela edo ez zarela ezer eta ezin izango zarela dantzatik bizi, baina ez da egia “.
Haiek eta bera bidea egiten ari dira helburu hori lortzeko. Familien laguntzarekin egiten dute. Euren ahalegin ekonomikoaz ere jabetuta daude, “Batez ere aurten gertatzen ari denarekin”. Orain, ikasturtearen amaiera iritsi da. Dantzari batzuk Gasteiztik urrun jarraitzeko prestatzen ari dira. Gainerakoek kontserbatorioko ikasgelen artean jarraituko dute beren etorkizuna ikasten eta eraikitzen. Ziur, datorren ikasturterako matrikulazioa hasi ondoren, laster Bizkaitik, Gipuzkoatik, Nafarroatik edo beste lurralde batzuetatik etorritako lagun berriak izango dituztela. Eta Araban dantzan jarraituko dute.