Negazionismo terminoaren esanahia da enpirikoki egiaztagarria den errealitate bat onartzeari uko egitea. Gizarteko zenbait pertsonak erakusten duten portaera da, errealitatea ukatzea aukeratzen baitute, egia deseroso bat saihesteko. Ukatzaileak gizarteak orokorrean onartzen dituen gertaera historiko oso larriak ukatzen ditu, juduen genozidioa edo klima aldaketaren ondorioz lurraren ageriko berotzea kasu. Norbanakoaren negazionismoa arazo bat da, baina, hedatzen denean eta gizartearen segmentu zabal batek errealitateari bizkarra ematen dionean gezur erosoago baten mesedetan, hondamendi bihurtzen da maila unibertsalean.
Gaur egun, mundu mailan pairatzen ari garen egoera honen aurrean, termino hau erabat gaurkotuta dago; izan ere, oso pertsonaia mediatikoak daude, botere politiko, ekonomiko eta sozial handia dutenak, eta negazionismoaren estandarte gisa eraiki dira, pandemiaren errealitatea ere ukatuz, nahiz eta beren gorputzean koronabirusaren gaixotasuna pairatu. Kezkazale horien artean daude Donald Trump, zeinak gaixotasuna ezabatzeko edo ez kutsatzeko lixiba injektatzea iradoki zuen, edo Jair Bolsonaro Brasilgo presidentea; COVID-19a “gripe txiki” bezala definitu zuen, eta, ebidentziak ebidentzia eta bere herrialdean kutsatutakoen kopurua gorabehera, uko egin dio neurri murriztaileagoak hartzeari bere herrialdean pandemiaren aurka borrokatzeko. Pertsonaia horientzat ekonomia da nagusi, ez herritarren osasuna.
Baina ez dago hain urrun joan beharrik ukatzaileak aurkitzeko. Pandemiaren bigarren bolada hau hasi zenetik komunitate ezberdinek ezarritako murrizketa berrien aurrean, hiri askok bat egin dute sare sozialen bidez, eta geografia osoko kontzentrazioekin, pandemiaren hedapenaren aurka borrokatzeko gobernuek ezarritako neurri murriztaileen aurka protesta egiteko. Hemen Euskadin, joan den urrian, ehunka ukatzailek elkarretaratzea egin zuten Gasteizen, Gasteizko Andre Maria Zuriaren Plazan, eta manifestarien eta Ertzaintzaren arteko liskarrekin amaitu zen. Negazionistek, protesta gisa, pintura bota zuten Hezkuntza Ordezkaritzaren kontra. Egun horietan, istiluak eta gaitzespenak izan ziren Bilboko Indautxu plazan ere, eta ukatzaile talde batek elkarretaratzea egin zuen gobernuak hartutako neurriak salatzeko. Protesta horren ondorioz, sei atxilotu egon ziren eta 25 edukiontzi erre ziren. Halaber, COVID-19ari aurre egiteko agintariek onartutako azken neurrien kontrako protestak nabaritu dira Gipuzkoako zenbait herritan. Donostian, Eibarren eta Arrasaten hogei bat edukiontzi erre zituzten, eta Ertzaintzak hiru lagun atxilotu zituen istiluen ostean.
“Osasuna eta Eskubideak” mugimendua
Egoera hori dela-eta, Osasuna eta Eskubideak mugimendu negazionista sortu berri da Euskadin. Mugimendu horrek uko egiten dio COVID-19arekin zerikusia duen guztiaren bertsio ofizialari, eta ziurtatzen du egoera hori mundu mailako aberastasun handiek programatzen dutela, eta harreman zuzena ezartzen dute gizartearen kontrol indibidualaren (5G bidez) eta koronabirusaren egungo egoeraren artean. Sortzaileen arabera, “Osasuna eta Eskubideak” eztabaida zientifikoa eskatzeko sortu da, eta agintari eskudunek bertsio ofizialarekin ados ez dauden adituen iritzia kontuan har dezaten. Beraien ustez, koronabirusa dela-eta hartzen ari diren erabaki asko zalantzazkoak dira, eta hilabete hauetan ikerketa asko egin dira eta gehienek ez dute halakoen berri, mugimenduko kideek ziurtatzen dutenez. Hori dela eta, uste dute herritarrei informazio osatuagoa emateko garaia iritsi dela. Gainera, elkarretaratzeak eta manifestazioak iragarri dituzte Euskadin eta Nafarroan. Orobat, Euskadi zeharkatuko duen auto karabana bat jarri dute martxan, maskara nahitaez erabiltzearen eta PCRa egiteko derrigortasunaren aurka.