Online hezkuntza ez da gauza berria. Urrutiko hezkuntza-eskaintza gero eta zabalagoa da. Formatu hori berria ez bada ere, egia da koronabirusaren krisiak bultzatu egin dituela unibertsitate-erakundeak, 2020-2021 ikasturteari begira, online modalitate hori zenbait ikasgaitan eskaintzera. Sortu berri diren ikerketek agerian utzi dute, konfinamenduaren eta eskoletara joateko ezintasunaren ondorioz, unibertsitateen % 50ek online modalitatea gehituko duela hurrengo urteari begira; izan ere, kontuan hartu behar da mundu mailako ikasleen % 91k eragina izan duela beren hezkuntzan, osasun-krisi horren ondorioz.
Pandemia “katalizatzaile” gisa aritu da, eta nabarmendu du unibertsitate guztiek ez dutela urrutitik aritzeko egokitutako irakaskuntza-eredua. Koronabirusak eragindako egoera berri hori erronka handia izan da mundu mailako unibertsitateentzat, bai teknikoki, bai antolakuntzari dagokionez. Izan ere, unibertsitateek gainezka egin dute egoera berri horren aurrean, eta beren campus birtuala indartu behar izan dute, bai eta beren plataforma eta zerbitzu informatikoak gaur egungo egoerara egokitu ere.
Pandemiari esker, unibertsitateek beren sistema informatikoak eta tresna digitalak bultzatu eta eguneratu dituzte, gaur egungo egoerara egokitzeko.
Unibertsitate guztiek indartu behar izan dituzte beren ikaskuntza telematikoko plataformak online klaseetara egokitu ahal izateko, aurrez aurreko klaseak ezinezkoak izan baitira, eta badirudi goi-mailako irakaskuntzan online hezkuntzaren aldeko apustu hori “normaltasun berri” horretan ezarri beharreko joera bat izango dela.
Egia bada ere jakitun guztiak bat datozela bi modalitateek berez ez luketela funtzionatuko, badirudi pertzepzio partekatua dela irakaskuntza-eredu hibrido bat, presentziala eta birtuala konbinatuta, irtenbide egokiena izango litzatekeela kalitatezko hezkuntza lortzeko.
Eredu eraginkorra
Eredu hibridoa, non ikasle batzuk etxetik bertatik joaten baitira, bideo-deien bidez; gainerako ikaskideak, berriz, aurrez aurre joaten dira eskolara. Eredu hibridoa hezkuntzaren alorrean eraginkorrena da hurrengo ikasturteari begira, eta, aldi berean, ikasleen eta irakasleen bizitza familiarra eta profesionala bateratzea eraginkorragoa izatea ahalbidetzen du. Helburua da eragile bien prestakuntza-beharretara egokituko den zerbait bilatzea, hezkuntza-efizientzia eta -efikazia sortzeko, eta bi aldeak horren onuradun izateko. Dena dela, egia da ikastetxeak markatuko duela zein klase izango diren aurrez aurrekoak eta zein ez, irakasleek berariaz diseinatu beharko baitituzte eredu baterako edo besterako.
Ikasleen adostasuna
Hala ere, bada eremu gris bat, non klase batzuk modu hibridoan kontsumitu eta administratu daitezkeen, eta hor interesgarriena ikasleari aukera ematea izango litzateke, bere beharretara gehien egokitzen den eredua zein den aukeratu ahal izateko. Beraz, bi aldeak ados jarri behar dira.
2020-2021 ikasturteari begira, eta, betiere, berragerraldien eta epidemiaren bilakaeraren arabera, UPV-EHUk irakaskuntza “bimodala” estreinatuko du; gehienez ere bi klase telematiko ezarriko ditu, eta aurrez aurreko klaseen aldeko apustua egingo du; ikasgelara % 75eko asistentzia izan beharko da.
Maskara, derrigorrezkoa?
Ikasturte berriaren hasieran pandemiaren garapena nolakoa izango den ezin denez jakin, eredu “bimodala” hezkuntza-sistema bat ezartzeko aliatu ezin hobea da, eta ikasleak 50 plaza baino gutxiagoko eskoletan egongo dira.
Beraz, ikasleek maskarak erabili beharko dituzte ikasgeletan, betiere, 1,5 metroko distantzia bermatzen ez bada, eta bi ordutik behin 15 minutuko atsedenaldia izango dute.
Segurtasun neurri zorrotzak irailean
Ikasleak aurrez aurreko eskoletan beren gela eta mahaietatik ez mugitzeko eskatzen da. Gainera, ikastetxeek ordutegi desberdinetako ikasleen sarrera eta irteera mailakatzeko betebeharra izango dute, ikastetxe bakoitzean ematen diren ikastaroen artean.
Era berean, klase teorikoetan klase telematikoak eta presentzialak txandakatzea proposatu da, eta Blackboard Collaborate erabiltzea sustatu da (denbora errealeko bideokonferentzietarako tresna bat, fitxategiak gehitzeko, aplikazioak partekatzeko eta elkarreraginerako arbel birtual bat erabiltzeko aukera ematen duena), oro har, ikasle gehien dauden graduetan. Helburua urrutiko eskolek klase praktikoetarako baliabide fisiko gehiago izatea da.
Egoera hori guztia aldatu egingo da irailean, ikasturtearen hasieran, agertzen den osasun-egoeraren arabera, eta horrek aldatzera eta unibertsitateak izurritearen bilakaerari etengabe egokitzera behartuko ditu.
Azken batean, itxaron egin beharko da online hezkuntzaren hazkunde horrek zernolako bilakaera duen ikusteko, baina pandemiak munduari jarri dion egoera aukera ona da, eta ikastetxeek ez liokete ihes egiten utzi behar, batez ere unibertsitateen kasuan, urrutiko hezkuntza-ereduetan lehiatzen has baitaitezke, eta, horrela, etengabe bilakatzen ari den mundu honetan gero eta espezializatuagoa eta zorrotzagoa den prestakuntza-eskaera berrira egokitzen direla bermatu.