Cazorla eta bere mendilerroa, Jaéngo arima

Cazorla Jaéngo (Andaluzia) udalerria da. Cazorlako mendilerroan kokatuta dago; bertako herririk garrantzitsuena eta hiriburua da. Cazorla mendilerroaren magalean dago, Guadalquivir ibaiaren adarra den Cerezuelo ibaiaren haranean.

Bertako ondare arkitektoniko garrantzitsuenaren artean, Cazorlak Yedrako gaztelua du. Jatorriz musulmana, Errekonkistaren ondoren amaitu zen, eta Behe Erdi Aroko estilo gotikokoa da. Gaur egun, Cazorlaren ikurretako bat izateaz gain, Guadalquivir Garaiko Arte eta Ohitura Herrikoien Museoa ere badago bertan. Jaéngo aurririk ederrenetako bat, zalantzarik gabe, Santa Maria eliza da. Errenazimentuko arkitekturaren testigantza interesgarria da. Kupulak, pilastrek eta beste aztarna batzuek Barrokoaren aurreko apaindura urritasuna erakusten dute. Beste elementu arkitektoniko garrantzitsu bat Bost Izkinen Gaztelua da; XIII. mendekoa da, eta Salvatierra muinoan dago kokatuta, 1.100 metrotik gorako altueran.

Jaéngo probintziako ipar-mendebaldean kokatuta dago, eta Espainiako babesgunerik handiena da. Parkeak aukera ugari eskaintzen ditu bertara hurbiltzen direnentzat. Ibilbide ugari daude, zailtasun- eta luzera-maila guztiekin; besteak beste: Cerezuelo ibaiaren ibilbidea, Félix Rodríguez de la Fuente ibilbidea… Cazorla mendilerroak aire zabaleko abentura kirol ugari egiteko aukera ematen du, besteak beste, arroila-jaitsiera, piraguismoa, rapela, eskalada eta parapentea bezalako jarduera dibertigarriak.

Lasaitasunaren bila dabiltzanentzat, Cazorla mendilerroak penintsulan desagertzeko arrisku larrian dagoen hegazti autoktonorik ederrenetako bat ugatza ikusteko aukera ematen dio bisitariari. Inguruko fauna eta flora ere ezagut ditzakete.

Cazorlako platerik ezagunena “gachamiga” da: irin-orea, piper frijituekin, saltxitxekin, txorizoekin eta sasoiko frutarekin lagunduta. Beste plater tipiko bat “ajoharina” da: irina, baratxuria, piperrak, patatak, ura, gatza, tomatea eta piperrautsa. Gozokien atalean, Cazorlako arroz-esnea da bere altxorra.