Faisaien irla, Malagako Zinemaldian aurkeztutako filma, euskaraz filmatutako ‘thriller’ bat da, normalean hodeiek estaltzen duten leku batean, eta ez soilik eguraldiari dagokionez: Bidasoa ibaia ia beti gaurkotasun mediatikotik urrun dagoen migrazio-drama baten eszenatokia ere bada.
Asier Urbieta Euskal Herriko eta Frantziako produkzio horren zuzendariak, EFErekin izandako elkarrizketari hasiera emateko, duela gutxiko datu bat ekarri du gogora: 2024an, Irungo harrera-zerbitzuek, ibaiak zeharkatzen duen hiriak, 6.200 migratzaile baino gehiago artatu zituzten, aurreko urtean baino % 53 gehiago.
Eusko Jaurlaritzak beste datu batzuk eman zituen, hala nola pertsona guztietatik 103 adingabek behar izan zutela laguntza.
La isla de los faisanes ‘filmak kontatzen duena gertakari dramatiko batekin bizi behar duen bikote baten bidaia da: Bidasoa ibaiertzetik paseatzen ari direla, gizon bat eta haur migratzaile bat itotzen ikusten dituzte. Berak salbatuko ditu (heldua bakarrik erreskatatu ahal izango du); berak, ez.
Hortik aurrera, ‘La isla de los faisanes’ Urbietaren lehen film luzearen ‘thriller’ -a eta gizarte funtsa. Apirilaren 25ean estreinatuko da zinemetan.
“Errealitate zirraragarria” mugan
Zinemagile donostiarra Irundik 20 kilometrora bizi da eta apenas zuen egoeraren berri, aitortu du. Egun batean albiste bat irakurri eta dokumentatzen hasi zen, eta “kontatzeko beharra” hazi zen barruan.
“Ez da Mediterraneoa bezain puntu beroa, bertan baitago fokua, baina mugarik gabeko Europako barne-mugari buruz ari gara”, adierazi du, informazioa biltzen ari zen heinean, harridura areagotzen ari zela azpimarratu aurretik. “Hedabideek ez diote honi bolarik ematen”, azpimarratu du.
Elkarrizketan, halaber, Jone Laspiur aktoreak, Laida, Bidasoara bi pertsonak salbatzera joan zen emakumea, irudikatzen du Irungo migrazioa errealitate “zirraragarria” dela, eta gogoratzen du filmatzean, gaueko eszenetan, taldeak “jende gazte asko ikusi zuela muga zeharkatu nahian”.
‘Thriller’ -a eta zinema soziala
Sambou Diaby da Laidaren bikotekideari bizia ematen dion aktorea, Sambou izenez ere ezaguna. Pertsona eta pertsonaia beltzak dira eta euskal nazionalitatea dute. Diaby Zumaian bizi da eta primeran hitz egiten du euskaraz.
Bere pertsonaia ez da ausartzen Bidasoan murgiltzera, eta horregatik bere bikotekidearen haserrea jasoko du, batez ere adingabea desagertu eta haren gorpua aurkitu ondoren.
Gatazka intimoa eta ikerketa poliziala, mugako kontrolez inguratutako hiri batean, txandakatuz doaz ‘Faisaien uhartea’ lanean, eta banaketa horretan, gainera, Itziar Ituño nabarmentzen da.
Zuzendariak adierazi duenez, filmak “thrillerretik edaten du, ibai bat, gorpu bat, polizia eta ikerketa bat dauden unean”, eta drama emozionalaz elikatzen da Laidaren eta Sambouren arteko talkari esker.
Laspiurrek azpimarratzen du: “Interesgarria da bikotea hain istorio ezberdinak kontatzeko tresna izatea” eta Laidak, emakume zuriak, “pribilegioak” dituen bitartean, Sambouk, gizon beltzak, ez dituela erretratatzea.
Irun bezalako leku batean egindako kontrasteak, Urbietaren iritziz, pelikularen mezuetako bat nabarmentzen du: “Mugak fikzio bat dira, ondorio tragikoak dituzten irudimenezko lerroak”.
Era berean, filmean “dilema” bat dago, euskal zinemagilearen esanetan: “Zer egingo zenuke bi pertsona ibai batean itotzen ikusten badituzu?
Euskaraz filmatu beti
Euskaraz filmatutako ‘La isla de los faisanes’ (Frantzia eta Espainia sei hilean behin txandakatzen diren Bidasoaren ibilguaren erdian dagoen uhartetxoari erreferentzia egiten diona) “thiller ‘atmosferikoa” da, “dokumental” estiloa eta “plangintza estetikoa” nahasten dituena. Emaitza asko zor dio argazki zuzendariari, Pau Castejón kataluniarrari, zuzendariak aitortzen duenez.
Formak eta edukiak euskaraz egindako euskal zinemaren une onean eragiten dute. Urbietaren ustez, “unea oso garrantzitsua da”. Laspiurrek inpresioa indartzen du: “29 urte ditut eta euskal filmen erreferentziarik gabe hazi nintzen; gaur egun nire hizkuntzan lan egiteko pribilegioaz gozatzen dut, beti euskaraz”.