Sudaneko gatazka arma-fluxu etengabeaz elikatzen da; hala dio Amnesty Internationalek argitaratu duen dokumentu berri batean. New Weapons Fuelling the Sudan Conflict, Sudanera eta inguruetara berriki egindako atzerriko armen transferentzia dokumentatzen du, askotan Darfurren indarrean dagoen arma-enbargoaren ez-betetze nabarmenean.
Amnistia Internazionalak ondorioztatu duenez, arma eta munizio asko Txinatik, Arabiar Emirerri Batuetatik, Errusiatik, Serbiatik, Turkiatik eta Yemenetik inportatzen ari dira, eta arma eta munizio horiek Darfurrera desbideratzen dituzte kasu batzuetan.
Orain arte, 16.650 pertsona baino gehiago hil dira Sudango Indar Armatuen (SAF) eta Laguntza Azkarreko Indarren (RSF) arteko gatazkak gora egin zuenetik 2023ko apirilean. Amnistia Internazionalak biktima zibilak dokumentatu ditu biztanleria zibilaren aurkako eraso indiskriminatu zein zuzenetan. Gatazkako alderdiek egindako nazioarteko zuzenbide humanitarioaren urraketetako batzuk gerrako krimenak dira. 11 milioi pertsona baino gehiago desplazatu dira, kalkuluen arabera, eta milioika gosete-arrisku larrian daude.
“Sudanera doazen armen etengabeko fluxuak zibilen heriotza eta sufrimendua eragiten jarraitzen du eskala izugarri batean”, adierazi du Deprose Muchena Amnistia Internazionaleko Giza Eskubideetan Eskualdeko Eraginaren zuzendari nagusiak.
“Gure ikerketaren arabera, armak sartu dira herrialdean, eta nazioarteko zuzenbide humanitarioa eta giza eskubideak urratzea leporatzen zaien borrokalarien eskuetan jarri dira. Metodikoki arakatu ditugu arma hilgarri mota batzuk, pistolak, eskopetak eta fusilak barne, gatazkan murgilduta dauden indarrak Sudanen erabiltzen ari direnak. Argi dago indarrean dagoen arma-enbargoa, gaur egun Darfurri bakarrik aplikatzen zaiona, ez dela nahikoa eta eguneratu eta zabaldu egin behar dela Sudan osoa barne hartzeko. Krisi humanitario handia da, eta ezin da alde batera utzi. Gosete mehatxu larriaren aurrean, munduak ezin die Sudaneko biztanleria zibilari huts egiten jarraitu”.
Txinan ekoitzitako droneak
Burututako ikerketan, arma txikiak eta duela gutxi fabrikatutako edo herrialde askotatik transferitutako munizioak identifikatu dituzten, gatazkako alderdiek gudu-zelaian erabiltzen dituztenak. Aurrez aurre dauden bi aldeek Txinan egindako dronen inhibitzaile aurreratuak, morteroen eta materialen aurkako fusilak erabili dituzte. Laguntza Azkarreko Indarrek (RSF) Arabiar Emirerri Batuetan orain dela oso gutxi egindako soldaduak garraiatzeko ibilgailu blindatu mota bat erabili dute.
Bidalketei buruzko datu komertzialek adierazten dutenez, Turkiako enpresek ehunka mila su-arma esportatu dituzte Sudanera azken urteetan, baita milioika su-kartutxo ere. Adituek uste du su-arma eta -munizio horiek eskala handiko arma hilgarri bihurtzen ari direla Sudanen, eta horrek adierazten du merkataritza horren kontrol zorrotzagoa behar dela, neurri handi batean arautu gabea.
Era berean, egindako ikerketak antzeman zuen arma txikiak normalean gobernuaren indarretara eta oposizioko talde armatuetara desbideratzea goraka zihoan joera bat zela. Turkiako eta Errusiako enpresek arma txikien aldaerak esportatu dituzte, gatazkaren bi aldeek erabiltzen dituztenak.
Tigr izeneko tiratzaile-fusilak edo Saiga-MK fusilak, Kalashnikov Concern enpresa errusiarrak eginak eta normalean erabilera zibilerako erabiliak, Sudaneko Indar Armatuekin lotura estua duten arma-trafikatzaileei saldu zaizkie.
