Iruzurrak gure egunerokoan daudela denok dakigu. Iruzurrak gero eta gehiago ari dira eraldatzen eta hobetzen, biktima engainatzea lortzeko. Egunero jasotzen ditugu deiak, mezu elektronikoak, sari bat egokitu zaigula jakinarazten diguten WhatsAppak, edo isuna ordaindu behar dugula, diru kopuru bat aurreratu behar dugula opari bat jasotzeko… sarearen bidez eskaintzen zaizkigun “mauka” horietako gehienak faltsuak dira.
Iruzurrak garatuz eta hobetuz doaz, biktima engainatzea lortzeko. Etengabeko egokitzapen horretan, eta, betiere, biktima berriak bilatuz, udako jaialdiak jendea engainatzeko helburuetako bat bihurtu dira. Espainia da mundu osoko jaialdi gehien dituen herrialdea, urtean mila inguru, eta, gainera, mundu osoko musika-jaialdietarako lehen helmuga turistikoetako bat da. Ekitaldi horiek gero eta ohikoagoak dira geografia osoan, eta milaka pertsona biltzen dituzte, musika, festa edo biak maite dituztenak. Musika eskaintzaren artean, Primavera Sound, Mad Cool Festival, BBK Live eta Benicassimgo Nazioartekoa daude, besteak beste.
Horiek guztiek eta gehiagok milaka pertsona erakartzen dituzte, tartean turista asko, talde eta musika estilo ugariez gozatzeko, Rock, Pop, baladak, musika alternatiboa… Urtero, EKAk salaketa ugari jasotzen ditu antolaketarekin, sarreren birsalmentarekin, edukierarekin, sarreren gehiegizko prezioarekin edo eskumuturrekoen bidezko ordainketarekin lotutako ekitaldi horietatik.
Zure eskubideak eskatu
Hori dela eta, eta ahal den neurrian iruzur horiek saihesteko, EKAk gida batean bildu ditu jaialdi horietan jazotzen diren abusu eta iruzur ohikoenak, bertaratutakoek informazioa izan dezaten eta beren eskubideak erreklamatu ahal izan ditzaten.
Lehenik eta behin, adierazi dute kartelean egindako edozein aldaketa, bertan behera uztea edo ordutegia aldatzea “behar besteko aurrerapenarekin” jakinarazi behar dela. Gainera, bertan behera geratuz gero, “ez da nahikoa sarreraren prezioan itzultzea, kudeaketa-gastuak itzuli behar dituzte eta bezeroei konpentsazioa eman behar diete bertan behara uzte horrek eragin diezazkiekeen kalte-galerengatik”.
Gidak online birsalmentarekin amaitzea ere aipatzen du, batez ere gehiegizko prezioak dituztenak; izan ere, bertan jasotzen denez, “errekarguak ezin du gainditu jatorrizko prezioaren % 20”. Eskari horren helburua da sarreren baliozkotasuna erregulatzea, egiaztatzera behartzea eta webgune ofizialetatik birsalmentaren merkatura milaka sarrera desbideratzea galaraztea”, nabarmendu dute antolatzaileek.
Beste puntu gatazkatsu bat eskumuturrekoak eta jaialdi gehienetan erabiltzen den cashless metodoa da. Hori kontsumo-araudiaren aurkakoa dela diote, “eskudirua beti ordaintzeko bide gisa onartzera behartzen baitu”.
Eskumuturrekoaren zenbatekoa kargatzeko eta itzultzeko komisioen gehiegizko kobrantza ere kritikatu dute, aurreko urteetan eskatu den bezala. Edateko ura eskatzeaz gain (ekitaldi gehienetan betetzen da), janaria eta edaria eskuratzeko araudiekiko malgutasuna eskatzen dute. “Malguagoa izan beharko litzateke, eta bertaratutakoei ikuskizunetik irteteko eta aldi baterako sartzeko aukera eman beharko litzaieke, kontsumitu ahal izateko”, adierazi dute. Era berean, gogor kritikatu dute plastikozko edalontzi berrerabilgarriekin egiten den “greenwashing faltsua”, “oso garestiak baitira eta ez baitira berrerabiltzen”, salatzen dute erakundeek.
Beste puntu gatazkatsu bat espazioen edukiera eta banaketa da. Azken urteotan jaialdi handietan salatu izan da hori, eta, adibidez, bainatzeko gune bakarra dago esparruaren erdian, eta horrek zirkulazioa oztopatzen du.
Azken urteetan, halaber, hainbat ekitaldi bertan behera utzi dira, premisa honekin: “ez dira bermatzen horrelako ekitaldi baterako segurtasun- eta ebakuazio-baldintza egokiak”; hori dela eta, sarrerak saltzen direnetik baimendutako gehieneko edukiera kontrolatu behar da.