Lanbide Heziketa enplegagarritasunaren sinonimoa da. Baina ikasleen lehentasunak ez datoz beti bat amaitzean kobratzen dituzten soldatekin. Are gehiago, Lanbide Heziketako tituludunen hamarretik bederatzi ez dira sektore industrialetan edo teknologikoetan graduatzen, nahiz eta ikastaro horiek lan-baldintza hobeak izateko aukera ematen duten, CaixaBank Dualizak Orkestra-Lehiakortasunerako Euskal Institutuarekin lankidetzan egindako Lanbide Heziketako tituludunen soldatak izeneko txostenak ondorioztatzen duenez.
2020-2021 ikasturtean, Kimika Industriala eta Produktu Farmazeutikoen Fabrikazioa bezalako zikloak aukeratu zituzten ikasle guztien % 0,5ek bakarrik, nahiz eta itzultzean urteko soldatak 30.000 euro ingurukoak izan. Antzeko egoerak ikusten dira goi-mailako beste ziklo batzuetan, hala nola Larrialdien Koordinazioan eta Babes Zibilean, 27.000 euroko soldatarekin, eta Fabrikazio Mekanikoko Produkzioaren Programazioan, 24.500 eurorekin urtean, tituludunen % 0,2k eta % 1,3k bakarrik aukeratuta, hurrenez hurren. Soldatengatik nabarmentzen diren beste ziklo batzuk Mekatronika Industriala (24.288 euro) eta Audiologia Protesikoa (24.247 euro) dira.
Soldata txikienak
Bestalde, soldata txikienak dituzten Goi Mailako hamar zikloek tituludun ikasle guztien % 27 biltzen dituzte. Izan ere, Estetika Integrala, Hortz-protesiak eta Administrazioa eta Finantzak bezalako zikloetan, soldata txarrenekin, soldata onenak dituzten 10etan baino pertsona gehiagok dute titulua ( % 13,5). Arlo horietan sartzen dira Estetika Integrala eta Ongizatea (15.832 euroko soldata gordina), Hortz-protesiak (16.669 euro), Administrazioa eta Finantzak (17.216 euro), Animazio Soziokulturala eta Turistikoa (17.254 euro), eta Irudi Pertsonalaren eta Korporatiboaren Aholkularitzak, Estilismoarekin eta Ile-apainketako Zuzendaritzarekin batera osatutako talde bat (17.490 euro). Soldata altuenak dituzten zikloetan ez bezala, soldata baxuenak dituzten zikloak dira feminizatuenak. Lanbide Heziketako graduatuen batez besteko soldata 19.611 eurokoa da, ikasketak amaitu eta urtebetera soldatapeko lanetan ari direnen arabera kalkulatuta. Oro har, teknikariek 18.447 euro gordin jasotzen dituzte urtean, batez beste, ikasketak amaitu eta lehen urtean; goi-mailako teknikariek, aldiz, 19.610 euro jasotzen dituzte.
Hala ere, aldeak daude soldaten artean, autonomia-erkidegoaren arabera. Adibidez, Euskadiko goi-mailako teknikariak dira gehien irabazten dutenak: 22.517 euro gordin urtean erdi-mailako tituludunentzat eta 23.000 euro GMHZkoentzat. Ondoren, Nafarroan lan egiten duten profesionalak (20.910 eta 21.639 eurorekin, hurrenez hurren) eta Kataluniakoak (19.868 eta 21.390 eurorekin) daude. Txostenak ematen duen beste datu bitxi bat da Euskadin erdi-mailako LHko zikloetako tituludunek jasotzen duten batez besteko soldata gizonena baino altuagoa dela (+604 euro).
Caixabank Dualizak eta Orkestrak egindako enplegagarritasun-proiekzioen arabera, LHko teknikarien okupazioa ia sektore ekonomiko guztietan handituko da 2035era arte. Zehazki, Jarduera Ekonomikoen Sailkapen Nazionalak (EJSN) katalogatutako 20 sektoreetatik, guztiek izango dute LHko teknikarien proportzio handiagoa gaur egungoek baino, honako hauek izan ezik: Eraikuntza – gaur egun okupatzen duten % 24,6 –, LHko teknikariak % 23,1era igaroko dira – Energia elektrikoa, gasa eta lurruna – % 26,6tik % 20,3ra –, eta Erauzketa Industriak – % 17,1etik % 15,6ra –. Kontrako aldean, Manufaktura-industria bezalako sektoreak kokatuko dira, non LHko teknikarien presentzia sektore horretan jardungo duten profesional guztien % 40,8ra arte haziko den, Osasun-jardueretan eta “Beste zerbitzu batzuetan” ere antzeko zifra lortuko dutelarik. Txostenaren arabera, halaber, 2023tik 2035era bitartean LHrako urteko 16.159 enplegu-aukera sortuko dira Euskadin, horietatik % 70 zerbitzuen sektorean. EAEren kasuan, 2021-2022 ikasturtean LHn matrikulatutako ikasleak 44.790 ziren, eta fabrikazio mekanikoa ( % 13,6), elektrizitatea eta elektronika ( % 10,2) eta osasuna ( % 10) dira ikasle gehien biltzen dituztenak.
Txanda
Guztizko kopuruei dagokienez, azterlanaren arabera, 14 milioi baino gehiago izango dira 2023tik 2035era gure ekonomian sortuko diren enplegu-aukerak, pandemiaren ondorioak zuzentzeko birebaluatutako CEDEFOPen kalkulu eguneratuak oinarri hartuta.
Gainera, CaixaBank Dualizako Ezagutza eta Ikerketa Zentroko taldeak eta Orkestrakoak zifra horiekin lan egin dute LHk izango lukeen eragina kalkulatzeko, eta ondorioztatu dute 14 milioi horietatik 3,8 milioi enplegu-aukerak zuzenean lotu ahal zaizkiola LHri 2035era arte. Hau da, guztizkoaren % 27,1. Aurreko azterketetan bezala, erretiroa izango da enplegu-aukerak sortzeko eragile nagusia; izan ere, aukera guztien % 82,2 lan-merkatutik erretiratzen diren pertsonek baldintzatuko dituzte.
Ordezteko aukera horiek eta sortu berriak diren aukerak (hedapena) gure ekonomian eragina izango duten bektore handietara egokitu beharko dira: digitalizazioa, jasangarritasuna eta demografia. Azken puntu horri dagokionez, zahartze-indizeak erakusten du 2033an 16 urtetik beherako 100 pertsonako 65 urtetik gorako 190 pertsona egongo direla. Jaiotza-tasaren proiekzioek gorakada txiki bat izango dute datorren hamarkadan, baina populazioaren iraunkortasuna bermatzeko beharrezkoak diren gutxieneko balioetara iritsi gabe. Aldi berean, biztanleria atzerritarraren pisuak gora egiten jarraituko du, 2033an ia % 24ra iritsi arte. Erronka, beraz, atzerritarrek bizitza ekonomikoan eta sozialean parte-hartze aktiboa izan dezaten erraztea izango da; izan ere, gizarte-bazterkeria jasateko arrisku handiena duen kolektiboetako bat da, hezkuntza-maila txikiagoa eta eskola-uzte tasa handiagoa duelako, eta horrek, aldi berean, langabeziara behartuago egotea eragiten du.