Gazteok materialista hutsak al gara?

Kontsumismoa da gehien leporatzen diguten ajea.

UNAI GANDARIAS /2019-11-04/ Hiperkontsumistak, hiperkonektatuak, hipererlazionatuak… gaur egun gazteei buruz helduek duten ikuspegia da, eta gure talde sozialari etengabe kritikatzen gaituzte gure azalkeria, gehiegizko kontsumismoa, teknologia digitalen abusua eta on line lagun gehiegi dugulagatik.

Bada, datuek erakusten dutenez, testuinguru horretan – Funtsean materialistatzat hartzen dena – Familia eta adiskidetasuna dira gazte horientzat beren bizitzako bi zutabe garrantzitsuenak.

“Iraganeko edozein denbora hobea izan zelako akatsetik abiatzen gara”, azaldu du Eusebio Megias psikiatra eta FADeko zuzendari teknikoak, Espainiako gazteriari buruzko ikerketa makro baten egileetako batek, aditu ugarik eta SM Fundazioaren laguntzarekin egina.

Garai batean, dio, gazteek ez zuten parte hartu, ez dute ezagutzen. Haiek dira berearen protagonistak, eta honek ez du zertan okerragoa izan.

Eta teknologiak jartzen ditu adibide gisa. “Dagoeneko hiperkonektatuta dagoen mundu batean jaio den eta ia ezinezkoa den gazteriarentzat, ikuspegi hori (loturarik gabeko mundu bat) erabat disfuntzionala da”.

Interpretazio heldu horren arriskua, Megiasek azpimarratu duenez, belaunaldi gazteenetan historiako gazteen “bertsiorik txarrena” direlako irudia proiektatzen da.

Izan ere, adituak dioenez, talde demografiko konprometituagoa dira berdintasunarekin, ingurumenarekin edo indarkeria matxistaren aurkako borrokarekin.

Desberdintasunak bere horretan dirau. Hala ere, puntu honetan, Megíasek tarteki bat egiten du gizonen eta emakumeen “ustezko” ezaugarriei, gaitasunei eta kidetasunei buruzko diskriminazioek jarraitzen dutela aitortzeko, diskriminazio horiek baitira “desberdintasunaren oinarria” eta nerabeen eta gazteen arteko indarkeria-egoerak, bai taldeen artekoak, bai bikoteen artekoak.

Ezin da hitz egin, azterlanak jarraitzen du, gazteriaz oro har, ez eta haien balio, printzipio eta lehentasunetara hurbildu ere, bizi diren testuinguru sozial eta historikoarekin kontziente eta kontsekuenteak izan gabe.

Kontraesan ugari gazteon inguruan

Gazteak beren denboraren emaitza dira -ez iraganekoa-, eta horretan moldatzen, hazten, heltzen eta erlazionatzen dira, baina betiere beren adinak eragiten dituen baldintzatzaileetatik abiatuta.

“Gazte izan” beharko lukeenaren irudimenaren arabera jokatzea deitoratu du aditu honek.

Kontraesanez betetako imajinarioa: pertsona helduagoak izan daitezen nahi izatea, baina haiek gehiegi babesteari utzi gabe; beren inplikazio eta parte-hartze sozialik ezagatik kexatzea, baina jarduteko espazioak ukatzea; beren erantzukizunik eza adieraztea, baina beren eskumenak ikasketen esparrura mugatzea…

‘Protagonistas y espectadores’ lanean, bi liburukiz osatua, ahotsa eman zaie haiei, gazteei, beren elkarrizketen bidez, beren izateko eta mundua ikusteko duten moduaz.

Eta “horiek ulertzeko jarrera hobean jartzen gaituzten ideiak” islatu dira, betiere kontuan hartuta haien errealitatea askotarikoa dela eta inguruabar berezi asko daudela.

Kontsumismoak tradizioz gazteei egozten zaizkien ezaugarri asko batzen ditu: berekoikeria, anbizioa, arrakasta, boterea, lehiakortasuna…

Baina azterketak agerian uzten du hitzaren beraren konnotazio negatiboetatik haratago, gazteek kalifikazio hori gainditu dutela, eta onartzen dute “hiperkontsumistak” direla, gizarte kapitalista batean jaio direlako, nahiz eta beste pauso bat eman duten.

Haientzat, hiperkontsumismoak ondasun eta zerbitzuen erosketa soila gainditzen du, eta bere bizitzaren eta nortasunaren alderdi ia guztiei eragiten die: identitatea kontsumitzen dute, posizionamendu soziala, atxikipenak, esperientziak, talde-integrazioa…

Gazteak beren denboraren eta, hein handi batean, bizi diren testuinguru sozial eta historikoaren fruitu dira, helduen munduak moldaturiko testuingurua -ez da ahaztu behar hori-, eta horretan eragiteko gaitasuna dute orain.

Belaunaldi markatuak dira: laneko desarautzea, eragin digitala harremanetan, aisialdiko ereduan eta balio etiko eta moraletan izandako aldaketak.

Eta horiei buruz osotasun bat bezala hitz egitea saihestu behar da. Ez dago horrelako “gazterik”, baizik eta egoera, jarrera, jarrera eta portaera erabat desberdinak dituzten gazte-taldeak.

Aktibismo politikoaAlderdi eta buruzagiekiko mesfidantzari eusten badiogu, gazteen politikarekiko interesa areagotu egin da, eta haien jarrera muturretarantz mugitu da, ezkerrerantz.

Krisi-testuingurua haztegia izan da gizarte-mobilizazio handiago baterako, eta tresna digitalekin ziberaktibismoa sortu da.

Era berean, bizitzea egokitu zaien garaiak -krisia, prekarietatea, segurtasunik eza- aldaketa nabarmena eragin du haien balioetan.

Alde horretatik, iraganeko balio konformista eta hedonisten kaltetan, orain, alde batetik, esfortzua, zuhurtzia, moraltasuna eta erlijiozkotasuna bezalako balio tradizionalak aldarrikatzen dituzte, eta, bestetik, segurtasuna eskatzen dute garai zalantzagarri batzuetan: ordena, kontrola, norberarena denaren defentsa eta desberdina denaren arbuioa.

Gizarteak gazteriarengandik espero duena ez ezik, gazteek eskatzen dutena ere islatzen du azterketak.

Eta eskatzen dute gizarteak uler dezala haientzat ni on line eta yo off line osagarriak direla; modu autonomoan ikasteko eta esperimentatzeko askatasuna; eta gizarteak uler dezala haientzat “intimitate” kontzeptua zabaldu, partekatu, modulatu eta taldeka egiten dela.

Azken batean, ez dute emanik datorkien eskuliburua jarraitu nahi, eta erratzeko duten eskubidea aldarrikatzen dute.

Faktore komunak

Prekarietatea. Langabeziaren eta lan-merkatuaren deserregulazioaren ondorioz, lan-baldintza prekarioetan sartzen dira.

Ziurgabetasuna. Gazteei ezinezkoa egiten zaie bizitza epe luzera proiektatzea, babesa ematen dien egonkortasuna aurkitzearen konplexutasunagatik.

Segurtasunik eza. Lana, ekonomia eta emantzipazioa. Egoerak seme-alabak izateari uko egitera eta bizikidetza eredu berriak asmatzera eraman du gehiengo handi bat.

Desberdintasun soziala. Krisi ekonomikoak arrakala sozial handia sortu zuen, eta horrek gazte asko bazterketa eta pobrezia arriskuan egotea ekarri du.

Emigrazioa. Prekarietatearen eta segurtasun ezaren aurrean, prestakuntza jaso eta lan bila emigratzea erabaki dute. Lehen belaunaldia da, duela hainbat hamarkadatik hona, bere seme-alabak haiek baino okerrago biziko direla uste duena.

Desafekzioa. “Ez gaituzte ordezkatzen” da haien filosofia politikoa laburbiltzen duen esaldia. Politikarienganako eta erakundeenganako desafekzioa, etorkizunerako perspektiba faltaren aurrean.

Utzi erantzuna

Zure e-posta helbidea ez da argitaratuko. Beharrezko eremuak * markatuta daude